Ryzyka klimatyczne – element zarządzania kryzysowego

Zmiany klimatyczne to nie tylko widoczne gołym okiem zagrożenie dla środowiska, ale też spore wyzwanie dla biznesu i gospodarki. Wymagają od firm adaptacji oraz  proaktywnego zarządzania kryzysowego. Stawka jest wysoka: chodzi o przetrwanie.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie wyróżnia się rodzaje ryzyka klimatycznego?
• Które branże mogą ucierpieć z powodu zmian klimatycznych?
• Jak efektywnie zarządzać ryzykiem klimatycznym?

Ryzyka środowiskowe, choć jeszcze kilkanaście lat temu nie były postrzegane jako kluczowe, obecnie opisywane są jako zagrożenia o dużym globalnym znaczeniu. Potwierdzeniem tej tezy jest ranking „The Global Risks Report” publikowany przez Światowe Forum Ekonomiczne od niemal dwóch dekad – jeszcze w 2008 r. w zestawieniu nie uwzględniono ani jednego ryzyka środowiskowego, tymczasem od 2020 r. to właśnie one dominują w raporcie.

Cztery rodzaje ryzyka klimatycznego

Ryzyka środowiskowe zajmują pięć pierwszych miejsc w rankingu krytycznych zagrożeń dla świata opracowanych na najbliższe 10 lat – wynika z eksperckich opinii przytoczonych w „The Global Risks Report 2022”. 

Są to ryzyka związane ze zmianami klimatycznymi, a także ich wpływem na gospodarkę i biznes. Organizacja Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD), która zajmuje się wsparciem firm w zarządzaniu ryzykiem klimatycznym, podzieliła zagrożenia na cztery kategorie.

1. Ryzyko fizyczne związane ze skutkami zmian klimatycznych: nagłymi (np. powodzie, susze, huragany), ale też długofalowymi (sukcesywny wzrost poziomu morza, zmiany wzorców prądów morskich).
2. Ryzyko transakcyjne: wynikające z przyszłych zmian politycznych, prawnych (np. konieczność znajomości nowych regulacji podatkowych), technologicznych czy rynkowych.
3. Ryzyko przejściowe: związane z adaptacją do niskowęglowej gospodarki i zmianami w technologiach, a także ich wpływem na wartość rynkową firm.
4. Ryzyko reputacyjne: dotyczy utraty zaufania i reputacji w wyniku działań, które mogą być uznane za nieodpowiedzialne ekologicznie lub szkodliwe dla środowiska.

Jak zarządzać ryzykiem klimatycznym

Zmiany klimatyczne już teraz prowadzą do występowania trudnych do przewidzenia ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak huragany, powodzie czy susze, a prognozy ekspertów zakładają ich postępowanie.

Zagrożenie coraz częściej dostrzegają też specjaliści ze świata biznesu. Na przykład, aż 78 proc. inwestorów w branży nieruchomości uważa, że ryzyko związane ze zmianami klimatycznymi to też ryzyko finansowe, jak wynika z raportu przedstawionego przez firmę doradczą JLL. Wśród szczególnie narażonych branż eksperci wymieniają przemysł rolny, który w wyniku powodzi i susz może utracić ciągłość upraw i hodowli, a w rezultacie stabilność. Ucierpieć może też turystyka – nieprzewidywalność pogody może przełożyć się na spadek zainteresowania kierunkami wybieranymi właśnie ze względu na specyficzne warunki klimatyczne. Ponadto niektóre miejsca tracą na atrakcyjności ze względu na niebezpieczeństwo (huragany, pożary), zanieczyszczenia czy zaburzone ekosystemy (np. sinice w Bałtyku). 

Choć niektóre sektory są bardziej zagrożone od innych, to reakcja łańcuchowa i związki między nimi sprawią, że z powodu zmian klimatycznych ucierpią niemal wszystkie branże – bezpośrednio lub pośrednio. Firmy muszą uwzględnić te zagrożenia w swoich strategiach, aby uniknąć strat finansowych, reputacyjnych i operacyjnych oraz zadbać o stabilność organizacji.

Etapy efektywnego zarządzania ryzykiem klimatycznym wg TCFD:

1. Pierwszym etapem w procesie efektywnego zarządzania ryzykiem klimatycznym jest zdefiniowanie ryzyk i ocena ich istotności w kontekście konkretnej branży.
2. Kolejnym działaniem powinno być stworzenie potencjalnych scenariuszy postępowania, uwzględniających plany krótko- i długoterminowe.
3. Następny etap to sporządzenie transparentnego raportu, który jest szczególnie ważny w komunikacji z inwestorami i innymi interesariuszami. Dzięki temu mają oni pełny obraz ryzyka, co pozwala podejmować świadome decyzje biznesowe i przygotować się na ewentualne zmiany i wyzwania.

Do raportowania zobowiązuje też prawo

Raportowanie zarządzania ryzykiem klimatycznym to nie tylko dobra praktyka biznesowa. Tematem zainteresowała się również władza prawodawcza. W tym roku weszła w życie dyrektywa CSRD nakładająca na niektóre przedsiębiorstwa obowiązek raportowania niefinansowego. Dokument, poza koniecznością sporządzania sprawozdań z czynników ESG, uwzględnia także informacje związane ze zmianami klimatu i zarządzaniem ryzykami klimatycznymi. Raporty mają być sporządzane według jednolitego standardu i poddawane obligatoryjnej niezależnej weryfikacji. W ten sposób inwestorzy i interesariusze otrzymają wiarygodne i przejrzyste informacje. Obowiązkową częścią raportów mają być informacje związane właśnie ze zmianami klimatu i zarządzaniem ryzykami klimatycznymi.

Beata Bączkiewicz

Zawodowo od kilku lat związana z marketingiem i copywritingiem. Tworzy głównie teksty informacyjne, popularnonaukowe, w tym artykuły blogowe z zakresu ekologii, dobrostanu psychospołecznego i relacji rozwoju technologicznego z naturą. Prywatnie miłośniczka książek, zwłaszcza literatury faktu.

NAPISZ DO NAS