Standardy ESRS, czyli raportowanie kwestii zrównoważonego rozwoju

Standardy ESRS, wprowadzone w ramach dyrektywy CSRD, gruntownie zmieniają zasady gry, stawiając zrównoważony rozwój w centrum uwagi przedsiębiorstw. Choć ich wdrożenie może wydawać się wyzwaniem, to firmy, które podejdą do nich strategicznie, mogą zyskać przewagę konkurencyjną i przekuć obowiązek w szansę na rozwój oraz budowanie zaufania interesariuszy.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie są zasady raportowania według ESRS?
• Kogo obowiązują wymogi raportowania według standardów ESRS?
• Jak wygląda struktura raportu zgodnie z ESRS?

Mierzenie zrównoważonego rozwoju można przeprowadzać na wiele sposobów, co czasami prowadzi do niepewności wśród przedsiębiorców. W odpowiedzi na te trudności opracowano standardy, które mają na celu uproszczenie tego procesu. Na rynku istnieje co najmniej kilkaset systemów wspierających przygotowanie sprawozdań niefinansowych, które różnią się zakresem, szczegółowością oraz źródłami danych. Taka różnorodność stwarza trudności w porównywaniu firm. Dlatego stworzono ESRS – standardy, które są dostosowane do specyfiki prawnej i polityki Unii Europejskiej oraz obowiązkowe dla przedsiębiorstw objętych Dyrektywą CSRD. 

Zasady raportowania według ESRS

Zasady raportowania według ESRS (European Sustainability Reporting Standards) opierają się na kilku kluczowych elementach, które mają na celu zapewnienie przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Do najważniejszych z nich należą:

1. Zasada podwójnej istotności, wprowadzona przez Dyrektywę CSRD, a doprecyzowana przez ESRS. Zasada ta obejmuje analizę:   

• istotności finansowej: czyli tego jak czynniki ESG wpływają na wyniki finansowe przedsiębiorstwa, w tym przychody, koszty, aktywa i zobowiązania;
• istotności wpływu: czyli tego jak działalność firmy oddziałuje na środowisko i społeczeństwo, zarówno w kontekście negatywnych, jak i pozytywnych skutków.

ESRS precyzują stosowanie zasady podwójnej istotności w praktyce raportowania, dostarczając szczegółowych wytycznych dotyczących identyfikacji i raportowania tych kwestii. Proces musi być oparty na rzetelnych analizach, angażować interesariuszy oraz uwzględniać zarówno perspektywę wewnętrzną (finansową), jak i zewnętrzną (społeczno-środowiskową).

2. Zasada należytej staranności, która uwzględnia proces identyfikacji, analizy i eliminacji zagrożeń związanych z działalnością przedsiębiorstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju. Zasada ta jest szeroko omówiona w standardzie ESRS 1. W dokumencie tym określono podstawowe elementy należytej staranności, oparte na międzynarodowych wytycznych, takich jak wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka oraz wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych. Należy jednak zauważyć, że mimo szerokiego omówienia tematu, ESRS 1 nie nakłada konkretnych wymogów dotyczących sposobu przeprowadzenia tego procesu, a raczej odnosi się do wytycznych zawartych w międzynarodowych dokumentach. Zasada należytej staranności obejmuje:

• identyfikację: rozpoznanie potencjalnych negatywnych wpływów działalności na ludzi i środowisko. Proces ten powinien angażować interesariuszy, którzy mogą pomóc w zidentyfikowaniu faktycznych i potencjalnych zagrożeń. Dialog z interesariuszami pozwala na wymianę istotnych informacji oraz budowanie wzajemnego zaufania i zaangażowania;
• zapobieganie: wdrażanie działań mających na celu minimalizację tych wpływów;
• łagodzenie: opracowywanie strategii, które zmniejszają skutki negatywnych oddziaływań;
• monitorowanie i komunikacja: regularne ocenianie skuteczności działań oraz informowanie interesariuszy o wynikach.

Należyta staranność powinna być uwzględniana na wszystkich poziomach zarządzania –  w strategii, modelu biznesowym i codziennych operacjach. Tylko holistyczne podejście pozwoli firmom na odpowiedzialne zarządzanie ich wpływem na otoczenie. Wymaga to zaangażowania interesariuszy, analizy ryzyk oraz podjęcia adekwatnych kroków zapobiegawczych i naprawczych.

3. Priorytetyzacja kwestii ESG – firmy muszą przeprowadzać ocenę istotności, aby określić, które kwestie ESG są najważniejsze dla ich działalności i powinny być uwzględnione w raportach. Ta ocena pomaga w identyfikacji tematów, które mają kluczowe znaczenie dla strategii biznesowej oraz dla interesariuszy.

4. Spójność z międzynarodowymi standardami – ESRS są zgodne z międzynarodowymi wytycznymi, takimi jak wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka oraz wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, co zapewnia ich wiarygodność i spójność. Co więcej, ESRS są zasadniczo spójne z istniejącymi międzynarodowymi ramami i standardami raportowania, takimi jak Global Reporting Initiative (GRI), co ułatwia przedsiębiorstwom działającym globalnie integrowanie raportowania zgodnie z ESRS z ich obecnymi praktykami raportowymi.

Czytaj więcej: Jak mierzyć zrównoważony rozwój?

Raportowanie według ESRS – kogo obowiązują wymogi?

Obowiązki raportowania według standardów ESRS dotyczą szerokiego kręgu przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, a ich wprowadzenie wiąże się z harmonogramem wynikającym z dyrektywy CSRD. W pierwszej połowie 2025 r. do publikacji raportów za 2024 r. zobowiązane będą największe firmy interesu publicznego (tzw. public interest entities, PIE), które zatrudniają ponad 500 osób oraz te, które do tej pory podlegały regulacjom wynikającym z dyrektywy NFRD (Non-Financial Reporting Directive). W kolejnych latach zakres podmiotów objętych regulacją zostanie rozszerzony na wszystkie duże przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 pracowników, które będą musiały raportować za 2025 r. Następnie, w 2026 r., obowiązek ten obejmie również notowane na giełdzie małe i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniają powyżej 10 pracowników. Warto zaznaczyć, że mikrofirmy, które spełniają określone kryteria, będą zwolnione z tego obowiązku. 

W 2023 r. w Unii Europejskiej obowiązywała jeszcze dyrektywa NFRD, która nakładała wymogi ujawniania informacji niefinansowych na około 11 tys. jednostek zainteresowania publicznego. Jednak w grudniu 2022 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły dyrektywę CSRD, która została opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE i weszła w życie z początkiem 2023 r. Wymogi CSRD zaczęły stopniowo obowiązywać od 2024 r., w zależności od rodzaju przedsiębiorstw i ich wielkości i łącznie mogą dotyczyć około 40 tys. spółek w Unii Europejskiej. Wprowadzenie ESRS oznacza, że przedsiębiorstwa te będą musiały raportować zgodnie z nowymi standardami, co przyczyni się do zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności w obszarze zrównoważonego rozwoju.

Struktura raportu zgodnie z ESRS

Standardy ESRS definiują kluczowe elementy raportu, które określają szczegółowe wymogi dotyczące treści poszczególnych sekcji. Elementy te zawierają:

• Informacje ogólne o podmiocie – przedsiębiorstwa muszą przedstawić kontekst swojej działalności, zawierający strategię zrównoważonego rozwoju oraz zarządzanie ryzykami  związanymi z ESG;
• Wskaźniki i cele – ESRS określają konkretne, obowiązkowe wskaźniki, które przedsiębiorstwa muszą raportować. Wskaźniki te obejmują zarówno aspekty środowiskowe, społeczne, jak i zarządzania, co pozwala na kompleksową ocenę działań firmy;
• Analiza istotności – firmy muszą przeprowadzać taką analizę, aby określić, które kwestie ESG są najważniejsze dla ich działalności. Wyniki analizy powinny być podstawą do dalszego raportowania i podejmowania decyzji strategicznych;
• Należyta staranność – przedsiębiorstwa są zobowiązane do opisania procesu należytej staranności, który obejmuje identyfikację, zapobieganie oraz łagodzenie negatywnego wpływu ich działalności na środowisko i społeczeństwo. To podejście ma na celu zapewnienie, że wszystkie działania są zgodne z najlepszymi praktykami i międzynarodowymi standardami.

Przyszłość raportowania zgodnego z ESRS

W miarę rosnącej popularności standardów ESRS oraz rozszerzania kręgu podmiotów objętych obowiązkiem raportowania zgodnie z ESRS przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje podejście do raportowania i audytowania danych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Wprowadzenie nowych wymogów wymaga przeszkolenia pracowników oraz inwestycji w technologie do efektywnego zbierania i analizy danych. Dostosowanie raportowania do wymogów ESRS ma kluczowe znaczenie, które może przynieść przewagę konkurencyjną oraz przyczynić się do pozytywnych zmian społecznych i ekologicznych. Firmy, które skutecznie raportują swoje działania w zakresie zrównoważonego rozwoju, zyskują uznanie i realne korzyści finansowe. W kontekście globalnych wyzwań związanych z klimatem i społeczeństwem, odpowiedzialne podejście do raportowania jest kluczowe dla przyszłości biznesu. 

 Czytaj również: co oznacza ESG?

Akademia ESG

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG.

NAPISZ DO NAS