Zielone technologie w przemyśle – szanse i wyzwania

Zielone technologie odgrywają kluczową rolę w transformacji przemysłu. Jednak w praktyce wiele przedsiębiorstw – szczególnie w Europie Środkowo-Wschodniej – mierzy się z barierami technologicznymi, finansowymi i organizacyjnymi. Ostatecznie zrównoważone technologie stają się nie tylko szansą, ale też poważnym wyzwaniem strategicznym dla całego sektora przemysłowego.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie są główne bariery we wdrażaniu zielonych technologii w przemyśle?
• Dlaczego transformacja energetyczna wymaga nie tylko inwestycji, ale też zmian kulturowych i kompetencyjnych?
• Które firmy i projekty w Europie pokazują, że zielona rewolucja jest możliwa – i opłacalna?

Zielone technologie a skala wyzwań inwestycyjnych

Najczęściej wymienianą barierą we wdrażaniu zielonych technologii w przemyśle są wysokie koszty inwestycyjne, szczególnie na etapie rozpoczęcia projektów. Infrastruktura potrzebna do efektywnego wykorzystania OZE, jak instalacje fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, elektrolizery czy systemy magazynowania energii, wymaga dużych nakładów finansowych. Dla wielu przedsiębiorstw oznacza to konieczność pozyskania wieloletniego finansowania lub rezygnacji z innych planów inwestycyjnych.

Do tego dochodzi kosztowna modernizacja istniejących linii produkcyjnych, która jest niezbędna, by nowe technologie rzeczywiście przynosiły efekty w postaci redukcji emisji. Ponieważ w Polsce wiele zakładów przemysłowych nadal korzysta z przestarzałych instalacji, często opartych na paliwach kopalnych i niskiej automatyzacji, dodatkowo utrudnia to adaptację nowoczesnych rozwiązań.

Niestabilność odnawialnych źródeł i brak systemów bilansujących

Jednym z poważniejszych problemów przy wdrażaniu zielonych technologii w przemyśle jest brak ciągłości i przewidywalności dostaw energii ze źródeł odnawialnych. Energia słoneczna i wiatrowa, mimo rosnącego udziału w miksie energetycznym, nadal zależą od zmiennych warunków pogodowych, co uniemożliwia stabilne zasilanie energochłonnych procesów przemysłowych. W tej sytuacji niezbędne są systemy buforujące – przede wszystkim magazyny energii, zarówno bateryjne, jak i wodorowe. Te jednak są równie kosztowne i wymagają dodatkowej infrastruktury przesyłowej oraz cyfrowego zarządzania popytem i podażą energii. Bez tego wiele firm woli pozostać przy stabilnym, choć emisyjnym, zasilaniu z sieci lub własnych instalacji opartych na gazie ziemnym czy węglu.

Brak spójnych standardów i problemy z interoperacyjnością systemów

Nawet firmy gotowe technologicznie i finansowo na wdrażanie nowoczesnych rozwiązań muszą mierzyć się z brakiem ustandaryzowanych protokołów komunikacji pomiędzy urządzeniami. Integracja systemów fotowoltaicznych, czujników IoT, inteligentnych liczników, automatyki procesowej i systemów ERP często odbywa się w sposób fragmentaryczny. W efekcie przedsiębiorstwa są zmuszone do tworzenia własnych, kosztownych rozwiązań integracyjnych, które utrudniają skalowanie i zwiększają ryzyko błędów operacyjnych. Problem ten dotyczy również technologii Przemysłu 4.0, których skuteczne wdrożenie bez spójnych standardów staje się trudne nawet dla dużych zakładów.

Organizacyjne i kadrowe bariery wdrożeń

Transformacja energetyczna wymaga nie tylko zakupu urządzeń, ale przede wszystkim przygotowania organizacyjnego – nowej struktury zarządzania, procesów oraz kompetencji. Pracownicy często nie posiadają wystarczającej wiedzy w zakresie nowych technologii, a przeszkolenie kadry wymaga czasu i środków. W wielu przypadkach konieczne jest stworzenie całkowicie nowych stanowisk – takich jak koordynatorzy ESG, menedżerowie ds. efektywności energetycznej czy analitycy danych środowiskowych. Brak wykwalifikowanej kadry i odpowiednich procesów wewnętrznych spowalnia implementację, a w mniejszych firmach może nawet całkowicie ją zablokować.

Rosnąca presja regulacyjna i ryzyko legislacyjne

Przemysł musi dziś dostosowywać się do dynamicznie zmieniającego się otoczenia regulacyjnego. Przepisy dotyczące emisji CO₂, efektywności energetycznej czy raportowania niefinansowego stają się coraz bardziej rygorystyczne. Wdrażanie zielonych technologii w przemyśle często odbywa się w warunkach niepewności co do przyszłych wymogów prawnych, co utrudnia planowanie strategiczne. Przedsiębiorstwa obawiają się, że technologie wdrożone dziś mogą za kilka lat nie spełniać nowych norm, co wiązałoby się z dodatkowymi kosztami i koniecznością modernizacji. Dodatkowym obciążeniem są mechanizmy takie jak CBAM – graniczny podatek węglowy – który może znacząco wpłynąć na konkurencyjność firm eksportujących do krajów UE.

Zielone technologie wyzwania kontra liderzy wdrożeń

Mimo trudności, niektóre firmy i projekty w Europie udowadniają, że wdrożenie zielonych rozwiązań na dużą skalę jest możliwe. Przykładem jest projekt MG Zielone Wybrzeże 1 w Polsce, który zakłada budowę największej w UE fabryki zielonego wodoru z mocą elektrolizy dochodzącą do 1200 MW. W Szwecji firma Stegra buduje pierwszą w Europie hutę produkującą stal bez użycia węgla, opartą całkowicie na OZE i wodorze. W Niemczech koncern Siemens rozwija inteligentne systemy zarządzania energią i automatyzacji produkcji, integrując rozwiązania cyfrowe z niskoemisyjną energetyką. Z kolei Automotive Cells Company z Francji i Niemiec tworzy sieć gigafabryk akumulatorów dla elektromobilności. Projekty te nie tylko przyczyniają się do redukcji emisji, ale też wzmacniają pozycję rynkową ich twórców i otwierają nowe kierunki ekspansji biznesowej.

Zuzanna Czernicka

Account Manager w Akademii ESG, zawodowo zajmująca się także wspomaganiem tworzenia strategii ESG. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, obecnie rozwijająca swoją wiedzę na kierunku Global Business, Finance and Governance w Szkole Głównej Handlowej oraz Data Science w zastosowaniach biznesowych na Uniwersytecie Warszawskim. Z pasją łączy tematykę zrównoważonego rozwoju i innowacji, starając się badać nowe kierunki na styku ESG i FinTechu. E-mail: z.czernicka@akademiaesg.pl

Napisz do nas