Ceny energii elektrycznej odgrywają kluczową rolę w strategiach przedsiębiorstw, wpływając na konkurencyjność, marże zysku i decyzje inwestycyjne. Jednym z najistotniejszych mechanizmów rynkowych kształtujących ceny energii jest efekt Merit Order, który decyduje o kolejności uruchamiania źródeł wytwórczych na rynku hurtowym. Jak działa ten mechanizm i dlaczego jego zrozumienie może zapewnić firmom przewagę konkurencyjną?
Mechanizm Merit Order – jak działa?
Merit Order to zasada, według której na rynku energii elektrycznej pierwszeństwo w sprzedaży mają elektrownie oferujące energię po najniższej cenie. Proces ten opiera się na zmiennych kosztach produkcji – źródła o najniższych kosztach krańcowych są uruchamiane jako pierwsze, a te droższe wchodzą do gry dopiero w momencie zwiększonego zapotrzebowania.
W praktyce oznacza to, że OZE (odnawialne źródła energii), takie jak farmy wiatrowe i fotowoltaiczne, często wyprzedzają elektrownie węglowe i gazowe, ponieważ ich koszty zmienne są bliskie zeru. Dopiero w momentach większego popytu do systemu dołączają elektrownie konwencjonalne, co podnosi cenę rynkową.
Dlaczego biznes powinien znać efekt Merit Order?
Firmy energochłonne mogą znacząco obniżyć koszty operacyjne, dostosowując zużycie energii do momentów, gdy ceny są najniższe. Analiza godzin szczytowych i dolin popytu umożliwia wybór optymalnych strategii zakupowych, np. zakupów energii w godzinach większej produkcji z OZE.
Przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją odporność na wahania cen, inwestując w instalacje fotowoltaiczne, biogazownie lub farmy wiatrowe. Ponieważ energia z tych źródeł jest tańsza i korzysta z pierwszeństwa w Merit Order, firmy mogą stabilizować koszty energii i uniezależnić się od niestabilnych cen surowców.
Świadomość działania Merit Order pozwala firmom skuteczniej negocjować kontrakty na dostawy energii. Strategie długoterminowego hedgingu mogą minimalizować ryzyko związane z wzrostami cen energii w okresach dużego popytu.
Wpływ regulacji na efekt Merit Order
Mechanizm ten jest silnie związany z polityką klimatyczną Unii Europejskiej, w tym z inicjatywami takimi jak Fit for 55 oraz Agenda 2030, które dążą do redukcji emisji CO2 i promowania dekarbonizacji sektora energetycznego. Wzrost udziału energii z OZE w miksie energetycznym sprawia, że konwencjonalne elektrownie są uruchamiane coraz rzadziej, co wpływa na ich rentowność.
Jednocześnie, nowe regulacje związane z CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) zmuszają firmy do raportowania śladu węglowego, co może stanowić dodatkowy argument za wdrażaniem strategii bazujących na OZE.
Czy efekt Merit Order zrewolucjonizuje rynek?
Dynamika rynku energii ewoluuje, a przedsiębiorstwa, które zrozumieją i wykorzystają efekt Merit Order, mogą uzyskać przewagę konkurencyjną. Dostosowanie strategii energetycznych do zmiennych cen rynkowych, inwestowanie w własne źródła energii oraz stosowanie narzędzi zabezpieczających przed wahaniami cen mogą być kluczowe dla sukcesu w nadchodzących latach.
Dla biznesu oznacza to nie tylko obniżenie kosztów operacyjnych, ale także lepsze przygotowanie na przyszłe wyzwania związane z transformacją energetyczną.
