Europa Wschodnia wykazuje duży potencjał w produkcji energii odnawialnej oraz innowacjach technologicznych, jednak nadal zmaga się z wyzwaniami takimi jak: spowolnienie wzrostu gospodarczego, za mała efektywność energetycznej i wdrażania nowoczesnych innowacji przemysłowych – wynika z raportu Rozwoju Przemysłowego UNIDO 2024 dla Europy Wschodniej. Mimo postępów, region musi podjąć dodatkowe działania, aby w pełni wykorzystać swój potencjał, jednocześnie działając zgodnie z ESG.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie możliwości rozwoju daje przemysłowi w Europie Wschodniej wdrażanie zasad ESG, szczególnie w obszarze energii odnawialnej i innowacji technologicznych?
- Z jakimi wyzwaniami musi zmierzyć się region, aby skutecznie realizować cele ESG i w pełni wykorzystać swój potencjał?
Przemysł w Europie Wschodniej musi mierzyć się z globalnymi wyzwaniami, takimi jak kryzysy klimatyczne, zbrojne konflikty i szybkie zmiany technologiczne. Zrównoważony rozwój, zgodny z Celami Zrównoważonego Rozwoju, jest w tym regionie osiągalny, choć nie tak łatwy do zrealizowania. Mimo postępów Europa Wschodnia nadal stoi przed poważnymi wyzwaniami, głównie w zakresie wdrożenia odpowiednich polityk wsparcia państwa i współpracy międzynarodowej – wynika z raportu UNIDO 2024. Szczegółowe wnioski płynące z publikacji zostały omówione 10 października 2024 r. na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.
Osiągnięcia przemysłu
Europa Wschodnia wyprzedza inne rozwijające się regiony w realizacji celów zrównoważonego rozwoju ustalonych przez ONZ dotyczących czystej energii, godnej pracy i infrastruktury przemysłowej. Czarnogóra, gdzie 79 proc. energii pochodzi ze źródeł odnawialnych, stanowi przykład sukcesu, który był możliwy dzięki przemyślanym działaniom rządowym, takim jak taryfy gwarantowane, uproszczone procedury administracyjne i ulgi podatkowe. Te działania wpisują się w ramy ESG, ponieważ wspierają zarówno rozwój gospodarczy, jak i transformację energetyczną, zgodną z ochroną środowiska. To pokazuje, jak odpowiednia polityka państwa w zakresie zielonej energii może wspierać rozwój gospodarczy ale także mieć wpływ na realizację celów zrównoważonego rozwoju.
Z kolei polityki wspierające innowacje i tworzenie miejsc pracy odgrywają istotną rolę w rozwoju nowych technologii, co jest kluczowe dla aspektu społecznego (S) i ładu korporacyjnego (G) w ESG. Przykładem takich inicjatyw są technopoarki w Serbii, które przyczyniają się do zwiększania innowacyjności i konkurencyjności regionu. Podobnie działają projekty IPCEI, czyli ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego, europejskiego zainteresowania, które łączą wiedzę, zasoby finansowe i podmioty gospodarcze z całej Unii Europejskiej, dając krajom Europy Wschodniej dostęp do zaawansowanych technologii. Inicjatywy te umożliwiają realizację ważnych inwestycji i są wsparciem w sytuacjach gdy pojedyncze państwa mają trudności z sfinansowaniem ich samodzielnie, ze względu na ich złożoność i wysokie koszty. Przykładem jest Słowacja, która dzięki uczestnictwu w IPCEI, znacząco zwiększyła swoje zaangażowanie w nowoczesne technologie, takie jak mikroelektronika i technologie wodorowe.
Obszary do poprawy
Pomimo osiągniętych sukcesów, Europa Wschodnia nadal zmaga się z wyzwaniami w obszarach wzrostu gospodarczego, energii odnawialnej i innowacji. Spowolnienie gospodarcze, które rozpoczęło się przed pandemią, podkreśla potrzebę wprowadzenia strategii ożywienia gospodarczego, obejmującej wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz promocję eksportu z uwzględnieniem zasad ESG. Choć region ma ogromny potencjał w produkcji energii odnawialnej, zwłaszcza z wiatru i słońca, wiele tych zasobów pozostaje niewykorzystanych, co sugeruje konieczność lepszego zarządzania tymi zasobami w kontekście długoterminowych celów środowiskowych. Inwestycje w te obszary mogą nie tylko przyczynić się do odbudowy gospodarczej, ale również wesprzeć transformację energetyczną i zwiększyć konkurencyjność regionu, zgodnie z priorytetami ESG.
Mimo że region wyprzedza inne kraje rozwijające się, pod względem innowacji, to wskaźnik innowacyjności jest wciąż o 70 proc. niższy od zakładanego celu. W tym przypadku Cel 9. Innowacyjność, przemysł, infrastruktura jest wyznaczony przez kraj o najlepszych wynikach w tym zakresie. Aby to poprawić, potrzebne są większe inwestycje w badania i rozwój oraz ściślejsza współpraca między sektorem prywatnym a publicznym. Długoterminowe strategie przemysłowe wymagają stabilności politycznej, a ich efekty pojawiają się dopiero po wielu latach.
Cały raport dostępny jest pod linkiem: IID Policy Brief 13 – Eastern Europe Industrial Policy.pdf (unido.org)
