Osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. jest jednym z celów, jakie Unia Europejska postawiła przed krajami członkowskimi. Ważnym krokiem ku realizacji tego zadania jest dekarbonizacja, która niestety często wiąże się z dużymi kosztami. Skutki ich poniesienia, takie jak wzrost cen, mogą odczuć m.in. gospodarstwa domowe i małe przedsiębiorstwa. Sposobem na złagodzenie wpływu zmian na te podmioty ma być Społeczny Fundusz Klimatyczny. Pieniądze będą mogły zostać przeznaczone np. na obniżenie podatków i opłat za energię.
Z artykułu dowiesz się:
- Na jakie cele będą mogły zostać przeznaczone pieniądze ze Społecznego Funduszu Klimatycznego?
- Jaką kwotę z Funduszu może otrzymać Polska?
Świadoma, że inwestycje niezbędne do osiągnięcia neutralności klimatycznej mogą budzić obawy przedsiębiorców i gospodarstw domowych, Komisja Europejska zaproponowała utworzenie specjalnego Społecznego Funduszu Klimatycznego. Jego celem jest zapewnienie, że transformacja energetyczna odbędzie się w sprawiedliwy sposób.
Komu pomoże Fundusz Klimatyczny?
Porozumienie między Komisją Europejską a państwami UE w sprawie Funduszu przyjęto w kwietniu 2023 r. Program opracowano jako część pakietu legislacyjnego Fit for 55, którego celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r. Według dokumentu program ma zostać uruchomiony w 2026 r., czyli rok przed planowanym rozszerzeniem systemu handlu uprawnieniami do emisji na budynki (w tym ogrzewanie) i transport drogowy (tzw. „ETS II”). Wzrost cen paliw kopalnych wynikający z wprowadzenia nowego zakresu systemu może być wyzwaniem dla osób o niskich dochodach i dla mikroprzedsiębiorstw. Złagodzenie wpływu ETS II na najbardziej narażone podmioty jest celem Funduszu. Pieniądze z programu mają pomóc:
- gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji, zagrożonym ubóstwem energetycznym lub takim, które w znacznym stopniu odczują wpływ włączenia branży grzewczej do ETS II np. ze względu na brak środków na renowację zajmowanego przez siebie budynku;
- małym przedsiębiorstwom o ograniczonym dostępie do środków na modernizację budynków i pojazdów;
- użytkownikom transportu ponoszącym koszty transportu lub mającym ograniczony dostęp do przystępnych cenowo i niskoemisyjnych środków transportu.
Fundusz ma nie tylko ograniczyć negatywne skutki podwyżek cen, ale też w perspektywie długoterminowej zachęcić do korzystania z rozwiązań zeroemisyjnych.
Warunki otrzymania wsparcia
Społeczny Fundusz Klimatyczny będzie zarządzany przez Komisję Europejską. Komisja zakłada, że pieniądze dostępne w ramach Funduszu na lata 2026-2032 wyniosą ponad 86 mld EUR. Część z nich zostanie sfinansowana z licytacji uprawnień pochodzących z ETS II (do 65 mld EUR), a dodatkowe 25 proc. pokryją zasoby krajowe, czyli wkłady własne państw członkowskich.
Aby otrzymać pieniądze z Funduszu, kraje będą zobowiązane do opracowania Społecznego Planu Klimatycznego i przedłożenia go Komisji Europejskiej do połowy 2025 r. Dostęp do przyznanych funduszy będzie możliwy po osiągnięciu celów i kamieni milowych określonych w planie.
Przy wyliczaniu podziału pieniędzy z Funduszu uwzględniono dane o liczbie mieszkańców, poziomie dochodów oraz emisjach, a także wskaźniki mierzące skalę zjawiska ubóstwa energetycznego oraz transportowego. W szczególności wzięto pod uwagę odsetek osób zagrożonych ubóstwem mieszkających na obszarach wiejskich oraz odsetek gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem, które mają problem z terminowym opłacaniem rachunków.
Polska ma być największym beneficjentem Społecznego Funduszu Klimatycznego. Według scenariusza bazowego przydział dla naszego kraju wyniesie 11,4 mld EUR. Do tej sumy należy dodać wkład krajowy na realizację działań wspieranych przez Fundusz (25 proc. kosztów działań), który może zostać pokryty z przychodów ze sprzedaży uprawnień ETS II. W sumie mowa o ponad 15 mld EUR, które w latach 2026-2032 mają posłużyć jako wsparcie dla narażonych grup oraz inwestycji w zeroemisyjne rozwiązania, trwale ograniczające problem ubóstwa energetycznego i wykluczenia transportowego.
Utworzenie Społecznego Funduszu Klimatycznego to nie jedyne działanie Unii Europejskiej, którego celem jest sprawiedliwa transformacja. Kolejnym zadaniem jest m.in. wprowadzenie mechanizmu sprawiedliwej transformacji. To wsparcie finansowe przeznaczone dla osób w trudnej sytuacji (np. potrzebujących przekwalifikowania się ze względu na zmiany w branży przemysłowej) oraz wysokoemisyjnych branż i regionów, które ma złagodzić koszty przechodzenia na zieloną energię. Działaniom towarzyszą również zmiany przepisów, m.in. w zakresie ulg podatkowych dla gospodarstw zagrożonych ubóstwem energetycznym.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
