Raportowanie ESG w 2025 roku – wytyczne nowych standardów

Raportowanie ESG w 2025 roku wkracza w nową erę obowiązkowości i standaryzacji. Europejska dyrektywa CSRD oraz towarzyszące jej standardy ESRS przekształcają dotychczas dobrowolne inicjatywy w prawny wymóg dla tysięcy przedsiębiorstw. Transformacja ta dotyka nie tylko największe korporacje, ale stopniowo obejmuje coraz szersze grono firm europejskich. Na proces raportowanie wpłynie jednak dodatkowo dyrektywa Omnibus, negocjowana intensywnie w Parlamencie Europejskim.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie konkretne zmiany wprowadza pakiet Omnibus i jak wpływają na harmonogram wdrażania CSRD?
• W jaki sposób standardy ESRS zmieniają podejście do raportowania zrównoważonego rozwoju?
• Które praktyczne kroki należy podjąć, aby skutecznie wdrożyć raportowanie niefinansowe w organizacji?

Raportowanie ESG – co to jest i na czym polega?

Raportowanie ESG to systematyczny proces ujawniania informacji o wpływie organizacji na środowisko, społeczeństwo oraz o jakości zarządzania firmą. Te trzy literki pochodzą od angielskich słów Environmental (środowisko), Social (społeczeństwo) i Governance (zarządzanie), które tworzą trzy filary współczesnej odpowiedzialności biznesowej. W praktyce raportowanie ESG oznacza, że firmy muszą mierzyć, analizować i publicznie przedstawiać dane dotyczące swoego śladu węglowego, warunków pracy, różnorodności zespołów, etyki biznesowej czy transparentności procesów decyzyjnych.

Przemysław Chimczak-Bratkowski

Akademia ESG

To podejście wykracza daleko poza tradycyjne sprawozdania finansowe, oferując inwestorom, klientom i społeczeństwu pełniejszy obraz funkcjonowania przedsiębiorstwa. Raportowanie ESG przestało być dobrowolną inicjatywą PR-ową, stając się prawnym wymogiem dla tysięcy europejskich firm. Dla organizacji oznacza to konieczność budowania nowych procesów zbierania danych, inwestowania w systemy monitorowania oraz rozwijania kompetencji zespołów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Firmy, które traktują to zadanie strategicznie, zyskują przewagę konkurencyjną i lepszy dostęp do kapitału, podczas gdy te podchodzące mechanicznie ryzykują utratę zaufania interesariuszy.

Pakiet Omnibus i nowe oblicze raportowania ESG

Krajobraz raportowania ESG przechodzi obecnie fundamentalną transformację, która została znacząco zmodyfikowana przez wprowadzenie pakietu Omnibus. Ta seria uproszczeń wprowadza praktyczne korekty do pierwotnie ambitnych planów dyrektywy CSRD, dostosowując je do realiów biznesowych. Pierwszy pakiet Omnibus podniósł próg zatrudnienia z 250 do 1000 pracowników dla firm, które mają zostać objęte obowiązkiem raportowania, co oznacza, że tysiące średnich przedsiębiorstw otrzymało dodatkowy czas na przygotowanie się do nowych wymogów.

Równie istotne okazały się zmiany w harmonogramie wdrażania. Druga fala firm objętych CSRD otrzymała dwuletnie przesunięcie terminów, co w praktyce oznacza, że będą one musiały zastosować nowe standardy raportowania dopiero w 2028 roku dla raportów za rok 2027. Ta decyzja wynika z praktycznych doświadczeń pierwszej grupy firm, które wskazywały na znaczne wyzwania techniczne i organizacyjne związane z implementacją nowych wymogów.

Dyrektywa CSRD rozszerza zakres obowiązków raportowych z 11 tysięcy na prawie 50 tysięcy europejskich przedsiębiorstw, tworząc tym samym największą w historii bazę danych o zrównoważonym rozwoju korporacyjnym. Ta zmiana skali ma bezpośrednie przełożenie na sposób, w jaki firmy będą musiały zbierać, analizować i prezentować dane dotyczące swojego wpływu środowiskowego i społecznego. Pakiet Omnibus pokazuje jednak, że regulatorzy są gotowi dostosowywać swoje wymagania do praktycznych możliwości biznesu, co buduje większe zaufanie do całego procesu transformacji.

Równolegle z modyfikacjami harmonogramu obserwujemy dążenie do uproszczenia samych wymogów raportowych. EFRAG, odpowiedzialny za rozwój standardów, planuje redukcję wymogów ESRS o minimum 50 procent, eliminując dublowania i przenosząc część wymogów do dobrowolnych wytycznych. To pragmatyczne podejście ma sprawić, że raportowanie ESG stanie się bardziej wykonalne, nie tracąc przy tym swojej wartości informacyjnej dla inwestorów i innych interesariuszy.

Nowe terminy raportowania CSRD po dyrektywie „Stop-the-Clock”

Progi podmiotowe przed i po Omnibus

Kluczowe dźwignie uproszczenia ESRS (EFRAG, czerwiec 2025)

Standardy ESRS – nowa architektura raportowania zrównoważonego rozwoju

Implementacja standardów ESRS wprowadza rewolucyjne podejście do raportowania zrównoważonego rozwoju, oparte na trzech fundamentalnych zasadach, które wymagają głębokiego zrozumienia ich wzajemnych powiązań.

Trzy filary standardów ESRS:

1. Podwójna istotność – raportowanie wpływu firmy na otoczenie (inside-out) oraz wpływu otoczenia na firmę (outside-in)
2. Należyta staranność – systematyczne identyfikowanie i zarządzanie negatywnymi wpływami działalności
3. Myślenie łańcuchem wartości – odpowiedzialność rozciągająca się na dostawców, partnerów i użytkowników końcowych

Podwójna istotność oznacza, że firmy muszą raportować zarówno o swoim wpływie na otoczenie, jak i o tym, jak czynniki zewnętrzne wpływają na ich wyniki finansowe. Ta koncepcja łączy tradycyjne myślenie biznesowe z nowymi wymaganiami dotyczącymi odpowiedzialności korporacyjnej, tworząc holistyczny obraz funkcjonowania przedsiębiorstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju.

Struktura dwunastu standardów ESRS została zaprojektowana w sposób hierarchiczny:

Standardy przekrojowe (obowiązkowe):

• ESRS 1 – Wymogi ogólne
• ESRS 2 – Ujawnienia ogólne

Standardy środowiskowe:

• ESRS E1 – Zmiana klimatu
• ESRS E2 – Zanieczyszczenie
• ESRS E3 – Woda i zasoby morskie
• ESRS E4 – Bioróżnorodność i ekosystemy
• ESRS E5 – Wykorzystanie zasobów i gospodarka obiegu zamkniętego

Standardy społeczne:

• ESRS S1 – Kadra pracownicza
• ESRS S2 – Pracownicy w łańcuchu wartości
• ESRS S3 – Społeczności dotknięte
• ESRS S4 – Konsumenci i użytkownicy końcowi

Standard zarządczy:

• ESRS G1 – Postępowanie w biznesie

Raportowanie niefinansowe jako strategiczny instrument zarządzania

Nowoczesne raportowanie niefinansowe wykracza daleko poza spełnienie wymogów regulacyjnych, ewoluując w kierunku strategicznego narzędzia zarządzania organizacją. Ta transformacja wymaga jednak zmiany paradygmatu myślenia o raportowaniu – od postrzegania go jako kosztu do rozumienia jako inwestycji w przyszłość organizacji.

Korzyści strategicznego podejścia do raportowania ESG:

1. Lepsze zarządzanie ryzykiem – identyfikacja zagrożeń środowiskowych i społecznych
2. Dostęp do kapitału – spełnienie oczekiwań ESG inwestorów
3. Budowanie reputacji – transparentność w komunikacji z interesariuszami
4. Optymalizacja procesów – identyfikacja obszarów do poprawy efektywności
5. Motywacja pracowników – jasne cele w zakresie zrównoważonego rozwoju

Firmy, które traktują raport ESG jako element systemu zarządzania, osiągają lepsze wyniki finansowe i operacyjne niż te, które podchodzą do tego obowiązku mechanicznie. Dialog z interesariuszami stanowi fundament skutecznego raportowania niefinansowego, ale jego prowadzenie wymaga systematycznego podejścia. Proces ten powinien obejmować regularne konsultacje z różnymi grupami przez cały rok, a nie tylko w okresie przygotowywania raportu.

Integracja wskaźników ESG z systemami motywacyjnymi kadry zarządzającej staje się coraz powszechniejszą praktyką. Powiązanie części wynagrodzenia menedżerów z osiąganiem celów środowiskowych i społecznych sprawia, że zagadnienia ESG przestają być postrzegane jako dodatkowe obciążenie, a stają się integralną częścią strategii biznesowej. Ta ewolucja wymaga jednak starannego doboru mierników, które są zarówno ambitne, jak i osiągalne w określonych ramach czasowych.

Harmonogram przygotowania raportu ESG:

Miesiące 1-2: Organizacja projektu • Powołanie zespołu projektowego • Szkolenia kadry zarządzającej • Analiza wymogów prawnych

Miesiące 3-4: Analiza istotności • Mapowanie interesariuszy • Badanie oczekiwań grup interesariuszy • Przeprowadzenie analizy podwójnej istotności

Miesiące 5-6: Systemy i procesy • Wybór narzędzi informatycznych • Opracowanie metodologii wskaźników • Wdrożenie procesów kontroli jakości

Miesiące 7-8: Zbieranie danych • Regularne gromadzenie danych ESG • Weryfikacja i walidacja informacji • Konsultacje z działami merytorycznymi

Miesiące 9-10: Finalizacja • Redakcja i opracowanie graficzne • Zewnętrzna weryfikacja • Publikacja i komunikacja wyników

Kluczowe osoby zespołu opracowującego raport niefinansowy

• Koordynator ESG – zarządzanie całym procesem
• Przedstawiciel zarządu – wsparcie na najwyższym poziomie
• Eksperci merytoryczni – specjaliści ds. środowiska, HR, ładu korporacyjnego
• Wsparcie techniczne – administratorzy systemów IT, analitycy danych

Zespół ten powinien łączyć kompetencje merytoryczne z różnych obszarów firmy, od ekspertów ds. środowiska, przez specjalistów HR, po analityków finansowych. Doświadczenie pokazuje, że najskuteczniejsze są zespoły, w których każdy członek ma jasno określone obowiązki, ale jednocześnie wszyscy rozumieją całościowy obraz projektu.

NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI

Pakiet Omnibus wprowadza praktyczne uproszczenia w implementacji CSRD, podnosząc progi zatrudnienia z 250 do 1000 pracowników i odraczając terminy dla drugiej fali firm o dwa lata, co pokazuje elastyczność regulatorów w dostosowywaniu wymogów do realiów biznesowych.

 

Standardy ESRS wymagają fundamentalnej zmiany podejścia do raportowania, opartej na podwójnej istotności i myśleniu w kategoriach całego łańcucha wartości, co przekształca raportowanie z biurokratycznego obowiązku w strategiczne narzędzie zarządzania organizacją.

 

Skuteczne wdrożenie raportowania ESG wymaga systematycznego planowania rozłożonego na 8-10 miesięcy, inwestycji w systemy technologiczne oraz budowania kultury organizacyjnej, gdzie mierzenie i poprawa wyników ESG staje się naturalną częścią codziennych procesów biznesowych.

Akademia ESG

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG. E-mail: redakcja@akademiaesg.pl

Napisz do nas