Rolnictwo regeneratywne sprzyja poprawie właściwości gleby, zwiększa bioróżnorodność i ogranicza emisję gazów cieplarnianych. Metoda ta nie tylko wspiera ochronę środowiska, ale także pozytywnie wpływa na stabilność dochodów rolników i poprawę jakości produkcji rolnej. Duże firmy coraz częściej poszukują dostawców stosujących regeneratywne praktyki rolnicze, co stwarza nowe szanse w pozyskiwaniu kontraktów dla gospodarstw inwestujących w zrównoważone metody produkcji.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym różni się rolnictwo regeneratywne od ekologicznego?
- Na jakich zasadach opiera się rolnictwo regeneratywne?
- Jakie zyski mogą osiągnąć rolnicy stosujący regeneratywne praktyki?
W ostatnich latach odchodzi się od intensywnych, przemysłowych metod upraw. Nowym trendem jest rolnictwo regeneratywne, które uznawane jest za metodę pozwalającą odwrócić niekorzystne zjawiska, takie jak degradacja gleby, czy zmiany klimatyczne. Regeneratywne praktyki rolnicze zyskują więc na znaczeniu jako odpowiedź na wyzwania współczesnego rolnictwa. W świetle założeń Europejskiego Zielonego Ładu oraz celu osiągnięcia neutralności klimatycznej przez UE, eksperci z Komisji ENVI podkreślają, że rozwój rolnictwa regeneratywnego powinien stanowić istotny element strategii państw na rzecz zrównoważonej przyszłości – wskazano w raporcie „Rolnictwo regeneratywne. Przygotowanie rolnictwa na 2030 r.” To ważne, bo rolnictwo odpowiada za około 10 proc. całkowitej emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Według danych Komisji Europejskiej, sektor ten jest również największym źródłem emisji gazów innych niż dwutlenek węgla, takich jak metan i podtlenek azotu – wynika z opracowania „Rolnictwo regeneracyjne – koncepcja zrównoważonej produkcji żywności oraz poprawy agroekosystemów”. Włączanie surowców pochodzących z regeneratywnych gospodarstw nie tylko wspiera środowisko, ale też otwiera możliwość nawiązania nowych, strategicznych współprac handlowych.
Rolnictwo regeneratywne a ekologiczne
Choć rolnictwo regeneratywne i ekologiczne mają wspólne cele, takie jak poprawa jakości gleby oraz ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko, różnią się podejściem do stosowanych praktyk i środków. Rolnictwo ekologiczne działa w ramach sztywnych wytycznych, które wykluczają użycie nawozów mineralnych i pestycydów syntetycznych, opierając się na naturalnych metodach ochrony roślin i nawożenia. Natomiast rolnictwo regeneratywne, choć dąży do zminimalizowania stosowania intensywnych metod uprawy, nawozów mineralnych czy pestycydów, nie wyklucza ich całkowicie. Zamiast tego promuje ich racjonalne użycie, aby ograniczyć ilość środków chemicznych do niezbędnego minimum. Rolnictwo regeneratywne to holistyczne podejście do rolnictwa, które wspiera różnorodność biologiczną, zasoby wodne i żyzność gleby.
Zasady rolnictwa regeneratywnego
Rolnictwo regeneratywne opiera się na kilku zasadach, które mają na celu przywrócenie i utrzymanie dobrych właściwości gleby oraz ekosystemów. Pierwszym krokiem jest utrzymywanie całorocznej pokrywy roślinnej. Dzięki żywej roślinności przez cały rok, nawet poza sezonem upraw, gleba zyskuje materię organiczną, a różnorodne gatunki roślin i zwierząt znajdują w niej swoje siedlisko. Rośliny pokrywowe, takie jak strączki, trawy czy rośliny krzyżowe, skutecznie poprawiają strukturę gleby, pomagają zatrzymywać wodę i ograniczają konieczność stosowania nawozów oraz pestycydów.
Kolejną istotną praktyką jest wprowadzenie do gleby materii organicznej – obornika, gnojowicy czy resztek roślinnych. Te naturalne składniki wzbogacają glebę w cenne składniki odżywcze, poprawiają jej strukturę oraz wspierają retencję wody. Dzięki temu potrzeba stosowania sztucznych nawozów maleje, a gleba staje się bardziej odporna na choroby i szkodniki.
Ważnym elementem rolnictwa regeneratywnego jest również zwiększanie bioróżnorodności upraw. Wprowadzając różnorodne gatunki roślin, gospodarstwa przyciągają owady i mikroorganizmy, które naturalnie pomagają w kontroli szkodników. Systemy o dużej różnorodności są także bardziej odporne na ekstremalne warunki atmosferyczne, co stabilizuje dochody rolników i zmniejsza ryzyko strat.
Istotną rolę odgrywa również zachowanie żywych korzeni w glebie, które tworzą w niej kanały. W ten sposób wspierają przewiewność i zdolność zatrzymywania wody. Dodatkowo, korzenie pomagają magazynować dwutlenek węgla w glebie, co sprzyja sekwestracji węgla i redukcji gazów cieplarnianych.
Ostatnia praktyką regeneratywną jest minimalizacja uprawy gleby. Rezygnacja z intensywnego orania pozwala zachować naturalną strukturę gleby, ogranicza erozję i wspiera aktywność biologiczną. Ograniczenie użycia ciężkich maszyn rolniczych dodatkowo zmniejsza emisję gazów cieplarnianych.
Cele i korzyści oraz praktyki rolnicze rekomendowane do zastosowania w rolnictwie regeneracyjnym. Źródło: Rolnictwo regeneracyjne– koncepcja zrównoważonej produkcji żywności oraz poprawy agroekosystemów.
Stosowane razem praktyki te tworzą kompleksowy system, który nie tylko chroni glebę i środowisko, ale także sprzyja zrównoważonej produkcji żywności. W Polsce uprawy okrywowe, płodozmian i agroleśnictwo, mogą wspierać bioróżnorodność i poprawić odporność gleby na erozję, szczególnie w regionach takich jak województwo lubelskie, gdzie sektor rolniczy ma najwyższy w Polsce udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej (70 proc.).
Zyski z regeneratywnego podejścia
Rolnictwo regeneratywne ma wiele zalet: zapewnia ochronę wody i powietrza przed zanieczyszczeniami rolniczymi, czy ogranicza nakłady na nawozy mineralne i środki ochrony roślin. Ponadto pozwala na produkcję wysokiej jakości żywności, poprawę właściwości gleby oraz wzrost plonów.
Rolnicy mogą też czerpać korzyści finansowe z regeneratywnego podejścia, jest to możliwe na kilka sposobów. Po pierwsze, stosowanie przyjaznych środowisku metod, takich jak ograniczenie nawozów sztucznych, czy precyzyjne nawadnianie pozwala na obniżenie kosztów operacyjnych. Dodatkowo, rolnicy mogą zyskać dostęp do preferencyjnych programów wsparcia i dotacji, które promują zrównoważone praktyki, np. w ramach programu WPR na lata 2023–2027.
Ważna jest również możliwość nawiązania nowych współprac handlowych. Globalne marki, takie jak Knorr czy Nestlé, coraz częściej poszukują surowców pochodzących z regeneratywnych gospodarstw. Przykład Knorr pokazuje, jak regeneratywne podejście pozwala dodatkowo ograniczyć emisję gazów cieplarnianych i jednocześnie generować dodatkowe dochody dla rolników. Dzięki regeneratywnym praktykom w jednej z plantacji ryżu, emisja metanu spadła aż o 76 proc., a całkowita emisja gazów cieplarnianych zmniejszyła się o 48 proc. Nestlé również dostrzega wartość regeneratywnego rolnictwa. Firma planuje, by do 2030 r. połowa surowców pochodziła od rolników stosujących te praktyki. Nestlé zaangażowało się także w rozwój rolnictwa regeneratywnego w Polsce, dołączając do europejskiego programu LENs (ang. Landscape Enterprise Networks), który wspiera zrównoważoną produkcję surowców poprzez budowanie sieci partnerstw między rolnikami, i przetwórcami i firmami pozyskującymi te surowce. Polscy rolnicy mogą również wziąć udział w Programie Rolnictwa Regeneratywnego EIT Food, wspieranym przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii.
Rolnicy wdrażający regeneratywne praktyki mogą liczyć nie tylko na większą rentowność, ale i na długofalową współpracę z dużymi, odpowiedzialnymi środowiskowo firmami, które coraz bardziej cenią surowce pochodzące z ekologicznych, zrównoważonych źródeł.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
