Monitorowanie łańcucha wartości staje się sercem strategii ESG

Monitorowanie łańcucha wartości przeszło metamorfozę z „dobrej praktyki” w absolutną konieczność biznesową. Powód jest prosty: nawet 70-90% całkowitego śladu środowiskowego firmy oraz większość ryzyk społecznych powstaje właśnie w łańcuchu wartości, a nie w bezpośrednich operacjach przedsiębiorstwa. 

Z artykułu dowiesz się:

• Dlaczego łańcuch wartości stał się najważniejszym elementem raportowania ESG i jakie to ma konsekwencje finansowe?
• Które konkretne wymogi regulacyjne dotyczą monitorowania dostawców i jak się do nich przygotować?
• Jakie korzyści biznesowe przynosi systematyczne śledzenie ESG w całym łańcuchu wartości?

Łańcuch wartości jako epicentrum wpływu ESG na biznes

Zrozumienie roli łańcucha wartości w strategii ESG rozpoczyna się od jednej fundamentalnej prawdy: większość rzeczywistego wpływu środowiskowego i społecznego firmy nie dzieje się w jej murach, lecz u partnerów biznesowych. Emisje Scope 3, czyli te pochodzące z całego ekosystemu dostawców i klientów, często stanowią 70-90% całkowitego śladu węglowego przedsiębiorstwa. To oznacza, że bez skutecznego monitorowania łańcucha wartości żadna firma nie może rzetelnie zmierzyć ani zarządzać swoim rzeczywistym wpływem na klimat i społeczeństwo.

W wymiarze środowiskowym łańcuch wartości ESG obejmuje nie tylko bezpośrednie emisje od dostawców, ale także zużycie zasobów naturalnych, gospodarkę odpadami oraz wpływ na bioróżnorodność przez całą sieć partnerów. Przedsiębiorstwa odkrywają, że dekarbonizacja wymaga współpracy z setkami, a czasem tysiącami podmiotów w łańcuchu dostaw. Z perspektywy społecznej monitoring obejmuje warunki pracy, prawa człowieka, bezpieczeństwo i higienę pracy oraz wpływ na lokalne społeczności – wszystko to daleko poza bezpośrednią kontrolą firmy macierzystej.

Regulacje wymuszają przejrzystość całego ekosystemu

Europejskie regulacje fundamentalnie zmieniły podejście do raportowania korporacyjnego, przesuwając fokus z własnych operacji na cały ekosystem biznesowy. CSRD wraz ze standardami ESRS wymaga ujawnienia ponad 100 punktów danych dotyczących stricte łańcucha dostaw, zarówno upstream (dostawcy) jak i downstream (dystrybutorzy, klienci końcowi). Pierwsze raporty za 2024 rok publikowane w tym roku pokazują, że firmy bez odpowiedniej infrastruktury do zbierania danych otrzymują kwalifikowaną opinię biegłego rewidenta, co może wpłynąć na wycenę akcji i dostęp do finansowania.

Globalny standard IFRS S2 wprowadzony przez ISSB czyni obowiązkowym raportowanie emisji Scope 3 w sprawozdaniach finansowych, co bezpośrednio wymusza monitorowanie łańcucha wartości pod kątem śladu węglowego. Firmy bez wiarygodnych danych od dostawców mogą spotkać się z gorszą oceną inwestorską i wyższym kosztem kapitału. Monitoring łańcucha dostaw staje się więc nie tylko wymogiem prawnym, ale także elementem konkurencyjności.

Wyzwania pozyskiwania wiarygodnych danych od dostawców

Największą przeszkodą w skutecznym monitorowaniu pozostaje niska jakość i dostępność danych od dostawców. Średnio mniej niż 25% ankiet wysłanych do partnerów biznesowych wraca z kompletnymi informacjami. Problem pogłębia brak standaryzacji formatów raportowania oraz ograniczone zasoby małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie pomiarów emisji i innych wskaźników ESG.

Dodatkowym utrudnieniem jest „zmęczenie ankietami” – sytuacja, w której ci sami dostawcy otrzymują liczne, podobne zapytania od różnych klientów. Prowadzi to do spadku jakości odpowiedzi lub całkowitej rezygnacji z ich udzielania. Firmy muszą więc wypracować inteligentne strategie angażowania partnerów, łącząc zbieranie danych z programami rozwoju dostawców i wsparciem finansowym dla projektów redukcyjnych.

Skuteczne rozwiązanie wymaga połączenia technologii z podejściem partnerskim. Monitoring łańcucha dostaw oparty wyłącznie na ankietach ma ograniczoną skuteczność. Coraz większe znaczenie zyskują platformy SaaS umożliwiające ciągłe śledzenie wskaźników, integracja z systemami ERP dostawców oraz wykorzystanie technologii IoT do automatycznego zbierania danych operacyjnych.

Ocena partnerów biznesowych w Synesgy – kompleksowe rozwiązanie

Praktycznym przykładem zaawansowanego monitorowania łańcucha wartości jest platforma Synesgy – globalne rozwiązanie ESG stworzone przez CRIF, które już zdobyło zaufanie ponad 250 tysięcy zarejestrowanych firm na całym świecie. System umożliwia nie tylko samoocenę ESG przedsiębiorstw, ale przede wszystkim systematyczną ocenę partnerów biznesowych pod kątem zgodności ze standardami zrównoważonego rozwoju.

Platforma wykorzystuje kwestionariusze oparte na międzynarodowych standardach, takich jak Global Reporting Initiative, UN Global Compact, GHG Protocol oraz wytyczne Taksonomii UE. Monitoring łańcucha dostaw w Synesgy przebiega według ustrukturyzowanego procesu, który kończy się wystawieniem certyfikatu ESG ważnego przez 12 miesięcy oraz planem naprawczym identyfikującym obszary wymagające poprawy.

Szczególną wartością rozwiązania jest możliwość zapraszania dostawców do certyfikacji własnej, co eliminuje problem „zmęczenia ankietami” i buduje partnerskie relacje w łańcuchu wartości. Firmy otrzymują dostęp do dashboardów analitycznych, które prezentują wyniki ESG dostawców z całego świata i wspierają tworzenie raportów zrównoważonego rozwoju. Koszt rocznej certyfikacji wynosi 1200 PLN netto, co czyni rozwiązanie dostępnym również dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Systematyczne wdrożenie monitoringu – praktyczne kroki

Skuteczne monitorowanie łańcucha wartości wymaga systematycznego podejścia, które rozpoczyna się od mapowania i analizy istotności wszystkich uczestników sieci dostaw. Pierwszym krokiem jest identyfikacja dostawców o największym udziale w kosztach, emisjach i potencjalnych ryzykach operacyjnych. Analiza double materiality pozwala skupić zasoby na najbardziej wpływowych partnerach biznesowych.

Kolejny etap to standaryzacja procesów zbierania danych poprzez implementację zunifikowanych ankiet opartych na standardzie ESRS oraz GHG Protocol. Monitoring łańcucha dostaw zyskuje na skuteczności, gdy firmy oferują małym i średnim dostawcom wsparcie w postaci gotowych szablonów, formularzy webowych oraz szkoleń z zakresu raportowania ESG.

Strategiczne znaczenie ma integracja systemów gromadzenia danych z platformami ERP i PLM, co umożliwia automatyczne walidacje i aktualizacje w czasie rzeczywistym. Dashboardy KPI dostępne dla działów zakupów, compliance i zarządu pozwalają na podejmowanie świadomych decyzji biznesowych. Ostatnim elementem jest program rozwoju dostawców, który przekształca monitorowanie łańcucha wartości z mechanizmu kontroli w narzędzie budowania długoterminowych partnerstw strategicznych.

Artykuł powstał we współpracy z Synesgy – globalną inicjatywą, która umożliwia firmom gromadzenie i zarządzanie danymi na temat zrównoważonego rozwoju.

Przemysław Chimczak-Bratkowski

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG. E-mail: p.chimczak@akademiaesg.pl

Napisz do nas