Deklaracje co do prowadzenia zrównoważonego biznesu i realne działania nie zawsze idą w parze. 90 proc. firm twierdzi, że w swojej polityce uwzględnia aspekty ESG, ale tylko 67 proc. faktycznie je realizuje, wynika z badania EY „Czy polski biznes jest zrównoważony?”. Wyzwaniem bywa m.in. dążenie do zeroemisyjności. Dla przedsiębiorstw, które borykają się z takim problemem, tymczasowym rozwiązaniem może być kompensacja emisji.
Z artykułu dowiesz się:
- Na czym polega kompensacja emisji?
- Czym są kredyty węglowe?
W przypadku niektórych firm rozbieżności między deklaracjami a realnymi działaniami wynikają z ograniczonych możliwości wdrożenia strategii ESG. Modernizacja systemu energetycznego i wprowadzanie zielonych rozwiązań niekiedy wiążą się z dużymi nakładami finansowymi. Ponadto w niektórych branżach, np. paliwowej, możliwość przeprowadzenia transformacji energetycznej jest póki co ograniczona. W takich przypadkach kompromisem między dążeniem do zeroemisyjności a niemożliwą jeszcze do wykluczenia produkcją gazów cieplarnianych może być kompensacja emisji dwutlenku węgla (inaczej offset węglowy).
Kompensacja to ostateczna opcja
Kompensacja emisji dwutlenku węgla to działanie, które w Polsce dopiero się rozwija, ale za granicą (np. w Niemczech czy Szwajcarii) jest powszechnie wykorzystywane. Polega ono na rekompensowaniu emisji gazów cieplarnianych i równoważeniu wytworzonego śladu węglowego poprzez zaangażowanie w projekty środowiskowe, takie jak zalesianie czy finansowanie budowy instalacji odnawialnych źródeł energii.
Kompensację emisji przewiduje i reguluje dokument Green Claims Directive, który ma wspierać realizację strategii opisanej w Europejskim Zielonym Ładzie. W przepisach podkreślono, że przedsiębiorstwa powinny obliczyć ślad węglowy i w pierwszej kolejności ustalić, co mogą zrobić, aby ograniczyć produkcję gazów cieplarnianych. Kompensacja powinna być wykorzystywana jako ostateczna i tymczasowa opcja, w przypadku gdy firma ma trudności z redukcją emisji, związaną z procesami niezbędnymi do jej działania. Kompensować można nie tylko swoją, bezpośrednią produkcję, ale też tę pochodzącą z łańcucha dostaw, wytworzoną np. przez dostawców, podkreślają eksperci.
Globalny system kompensacji
Przedsiębiorstwo może podejmować działania kompensacyjne samodzielnie, np. poprzez akcje sadzenia drzew czy finansowanie lokalnych inicjatyw w zakresie instalacji fotowoltaiki. Drugą opcją jest włączenie się w globalne projekty, realizowane przez specjalne podmioty. W ramach zorganizowanego systemu kompensacji firma kupuje tzw. kredyty węglowe. Są to certyfikaty, które potwierdzają, że przedsiębiorstwo zrekompensowało wytworzenie jednej tony ekwiwalentu dwutlenku węgla. Pieniądze z ich zakupu inwestowane są w konkretne działanie prośrodowiskowe. Projekty uczestniczące w systemie mogą mieć znaczenie zarówno w kontekście środowiskowym jak i społecznym. Skupiają się na przykład na modernizacji procesów pozyskiwania wody czy ochronie różnorodności biologicznej, a do prac realizacyjnych (takich jak instalacja studni) zatrudniana jest społeczność lokalna. W ramach systemów kompensacji przewidziano też możliwość wpłacania określonych kwot na zrównoważenie emisji gazów cieplarnianych. Dzięki temu mogą w nim uczestniczyć nie tylko firmy, ale też osoby prywatne, które chcą zrekompensować np. swoje podróże samolotem.
Zaletą systemu kredytów węglowych jest jego elastyczność. Przykładowo: firma z sektora o wysokim zużyciu energii i produkcji gazów cieplarnianych (np. transportowa), która ma ograniczone możliwości redukcji emisji dwutlenku węgla, może wspierać projekty zrównoważonego rozwoju prowadzone w dowolnym miejscu na świecie. Zdarza się jednak, że firma woli wykupić kredyty węglowe niż podjąć wysiłek w celu redukcji emisji dwutlenku węgla. Kłopotliwa bywa również ocena skuteczności działań prowadzonych w ramach projektów kompensujących emisje. Zależy ona od wiarygodności i rzetelności podmiotu organizującego akcje, a weryfikacja tych kwestii nie zawsze jest możliwa.
W 2023 r. wartość globalnego rynku kompensacji emisji wyceniono na niemal 1,07 bln USD, przewiduje się, że do 203o r. będzie to już 2,5 bln USD. Ten potencjał ekonomiczny może stanowić pole do nadużyć w postaci greenwashingu. Tego typu praktyki zostały wyłapane i opisane już w 2023 r. The Guardian przeprowadził analizę, według której kredyty węglowe wykupione w celu ochrony lasów deszczowych certyfikowane przez organizację Verra okazały się bezwartościowe – nie spełniały swej kompensacyjnej roli. Tylko w przypadku kilku z nich dostępne były dowody na ograniczenie wylesiania. 94 proc. kredytów nie przyniosło żadnych korzyści dla klimatu.
Aby zminimalizować ryzyko inwestycji w nieuczciwy projekt, warto pamiętać o kilku zasadach:
- Dokonaj dokładnej analizy projektu, z którego planujesz zakup kredytów węglowych, zarówno pod względem formalnym, jak i w kontekście zrównoważonego rozwoju. Jednym z aspektów, na które trzeba zwrócić uwagę jest to, czy projekt, działając korzystnie na kwestie środowiskowe, nie wpływa jednocześnie negatywnie na lokalną społeczność.
- Wybierz sprawdzony i rzetelny podmiot sprzedający certyfikaty, poddawany regularnym, niezależnym audytom.
- Zweryfikuj wiarygodności firm inwestujących w projekt i współpracujących z danym podmiotem, a także jednostki przeprowadzającej audyt.
- Upewnij się, że po zakupie kredytów są one anulowane w oficjalnym rejestrze podmiotu. W ten sposób można zapobiec podwójnemu zakupowi certyfikatów przez różne firmy.
Założeniem kompensacji emisji jest zrekompensowanie produkcji gazów cieplarnianych w przypadku, gdy nie da się jej uniknąć ze względu na charakter działalności firmy. Warto jednak pamiętać, że te działania to wybór mniejszego zła i rozwiązanie tymczasowe, a nadrzędnym celem wciąż pozostaje dążenie do osiągnięcia zeroemisyjności.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
