Zrównoważone miejsce pracy

Czynniki społeczne w kontekście ESG bywają traktowane przez firmy po macoszemu. Jedynie 30 proc. przedsiębiorstw uwzględnia je w swoich strategiach, pokazuje raport PwC. Jest to ważny element zrównoważonego biznesu. Na szczególną uwagę zasługują działania propracownicze, bo przekładają się bezpośrednio na rozwój firmy.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie działania może wdrożyć firma, aby zadbać o dobrostan pracowników?
• Co zyskuje firma dzięki wprowadzeniu benefitów dla zatrudnionych?
• Na czym polega wspieranie różnorodności w miejscu pracy?

Spośród trzech kategorii wchodzących w skład ESG to właśnie czynniki społeczne są uwzględniane w strategiach firm w najmniejszym stopniu, pokazuje raport PwC „ESG w dobrach konsumenckich i handlu detalicznym – nadal deklaracja, a nie rzeczywistość”. Przedsiębiorcy mają niską świadomość na temat tego, jak dostosować swoje działania w obszarze ,,S” do wymogów nałożonych m.in. przez Dyrektywę CSRD. Wytyczne można znaleźć w przyjętych przez Komisję Europejską standardach ESRS.

Respektowanie praw pracownika

Standardy ESRS zostały opracowane jako wytyczne do raportowania niefinansowego, a ich stosowanie ma być obligatoryjne dla firm z Unii Europejskiej objętych obowiązkiem sprawozdawczym. Czynniki społeczne zostały opisane w kategorii ,,S” obejmującej oddziaływanie firmy na społeczność lokalną oraz kwestie zatrudnienia. Aspekty pracownicze ujęto w dwóch obszarach: pracownicy zarządzani przez organizację (czynniki opisane w standardzie ESRS S1) i pracownicy w łańcuchu wartości (uregulowane w standardzie ESRS S2). W pierwszej kategorii mieszczą się takie zagadnienia jak: bezpieczeństwo zatrudnienia, zapewnienie równowagi między pracą a życiem prywatnym, odpowiednia płaca, czy przeciwdziałanie praktykom dyskryminacyjnym. Czynniki ESRS S2 dotyczą weryfikacji kontrahentów pod względem tego, czy nie stosują praktyk zatrudniania dzieci czy pracy przymusowej. 

Część z czynników wchodzących w skład ESRS S1 jest obecna w polskim prawie od wielu lat. Kodeks Pracy w obecnej formie obowiązuje już od pół wieku, a przepisy są na bieżąco nowelizowane i dostosowywane do realiów rynku pracy. Regulują takie kwestie jak liczba dni urlopowych, liczba godzin pracy na etacie czy długość przerwy w czasie pracy. Ich przestrzeganie  jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy, a łamanie może prowadzić do konsekwencji prawnych i strat reputacyjnych. Jednak wciąż zdarza się, że prawa pracownicze nie są respektowane. Problemem jest m.in. poszanowanie warunków zwolnienia lekarskiego. Prawie 20 proc. respondentów badania „Grzechy główne polskich pracodawców” LiveCareer z 2020 r. przyznało, że byli zmuszani do wykonywania pracy w czasie choroby. Nagminną  praktyką jest też zatrudnianie pracownika na podstawie umowy cywilnoprawnej, mimo że charakter pracy wskazuje na wypełnianie znamion stosunku pracy, np. co do liczby godzin czy sposobu wykonywania obowiązków. Z tym spotkała się niemal jedna trzecia badanych. 

Wellbeing, czyli dobrostan pracowników

Propracownicze działania w ramach ESG mają jednak szerszy zakres niż podstawowe wypełnianie obowiązków pracodawcy narzuconych przez prawo. Zrównoważone miejsce pracy to takie, w którym osoby zatrudnione mogą efektywnie wykonywać swoje obowiązki, a po pracy mają czas i energię na życie prywatne. Aby ułatwić to pracownikom, organizacja może m.in. wprowadzić opcję pracy hybrydowej lub zdalnej czy elastyczne godziny pracy. O dobrostan kadry pozwalają też zadbać benefity, w tym te ułatwiające kontrolę i poprawę stanu zdrowia (np. pakiet medyczny, karta sportowa) oraz rozwój (m.in. dofinansowanie kursu językowego).

Dbanie o dobrostan pracowników przynosi wymierne korzyści:

• zwiększa zadowolenie pracowników i ich lojalność, co ogranicza ryzyko rotacji i kosztów związanym z poszukiwaniem i szkoleniem nowych pracowników,
• pozwala na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej na rynku pracy, co pozwala przyciągnąć i zatrzymać najlepsze talenty w branży, 
• buduje pozytywny wizerunek firmy wśród klientów i inwestorów, którzy przywiązują wagę do tego, jak firma traktuje swoich pracowników.

Wspieranie różnorodności

Wyzwaniem dla pracodawców jest znikanie z rynku osób aktywnych zawodowo na skutek starzenia się społeczeństwa. Co roku z pracy odchodzi nawet 200 tys. osób, które nie są zastępowane przez młodsze pokolenie – wynika ze statystyk Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rozwiązaniem problemu kurczącej się liczby pracowników może być aktywizacja grup biernych zawodowo, np. imigrantów, osób przebywających na emeryturze czy doświadczających niepełnosprawności. Ta ostatnia grupa stanowi obecnie największą mniejszość na świecie (ponad 1,3 mld osób). W Polsce orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność posiada 7,7 mln osób, a wskaźnik zatrudnienia w tej społeczności wynosi tylko 34 proc., wskazują dane z Europejskiej Ankiety Badania Zdrowia z 2019 r. W 2021 r. powstała Strategia na rzecz zatrudniania osób doświadczających niepełnosprawności. Dokument zakłada, że w 2030 r. 45 proc. członków tej grupy powinno być aktywnych zawodowo. W ostatnich latach tendencja w zakresie zatrudnienia jest wzrostowa, zatem możliwe, że uda się osiągnąć ten cel, zaznaczono w strategii.

Aby jednak realizacja tego planu była możliwa, firmy powinny nauczyć się zarządzania różnorodnością. Przeciwdziałanie dyskryminacji, stwarzanie inkluzywnych miejsc pracy, otwartych i odpowiadających na potrzeby różnych grup społecznych to ważny element strategii ESG. Programy wspierające wybraną mniejszościową grupę zatrudnionych (np. lekcje polskiego dla pracowników z zagranicy) posiada jedynie 15 proc. firm. Jeszcze mniej – 3 proc. – organizacji opracowało formalny dokument regulujący ten obszar, jak pokazuje badanie „Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy?” przeprowadzone przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu z okazji 10-lecia Karty Różnorodności w Polsce.

Czynniki społeczne a ład korporacyjny

Ważnym elementem zrównoważonego biznesu jest też angażowanie pracowników w działania zarządcze poprzez umożliwienie im zgłaszania swoich pomysłów i wyrażania opinii. Taka praktyka daje zatrudnionym poczucie, że ich zdanie się liczy. To z kolei może przyczynić się do większej satysfakcji pracowników, motywacji do wykonywania obowiązków i lojalności wobec organizacji. Okazją do zebrania propozycji i ocen jest regularne przeprowadzanie ankiet pracowniczych. W ten sposób warto też mierzyć skuteczność wprowadzonych rozwiązań i poziom zadowolenia zatrudnionych. Takie działania można wpisać w strategię ESG, a wyniki badań zamieścić w raporcie zrównoważonego rozwoju.

Firmy, które zadbają o wdrożenie działań propracowniczych mają szansę zyskać przewagę konkurencyjną na rynku pracy i stać się liderem zrównoważonego rozwoju. Czynniki społeczne są też dobrym punktem wyjścia do inicjowania rozwiązań odpowiadających pozostałym aspektom ESG, takich jak wolontariat pracowniczy na rzecz społeczności czy akcje na rzecz środowiska.

Beata Bączkiewicz

Zawodowo od kilku lat związana z marketingiem i copywritingiem. Tworzy głównie teksty informacyjne, popularnonaukowe, w tym artykuły blogowe z zakresu ekologii, dobrostanu psychospołecznego i relacji rozwoju technologicznego z naturą. Prywatnie miłośniczka książek, zwłaszcza literatury faktu.

NAPISZ DO NAS