Unia Europejska stawia na zieloną energię

Rozwój odnawialnych źródeł energii to nie tylko krok w kierunku ochrony środowiska, ale również droga do niezależności energetycznej Unii Europejskiej. Jakie działania podejmuje wspólnota, aby jak najszybciej osiągnąć ten cel?

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie cele w zakresie udziału odnawialnych źródeł energii wyznaczyła sobie Unia Europejska?
• Jakie cele zostały założone dla poszczególnych sektorów?
• Jakie są główne założenia instrumentu REPowerEU?

Udział OZE w miksie elektroenergetycznym Unii Europejskiej sukcesywnie rośnie. W 2023 r. już 44 proc. wyprodukowanej energii pochodziło właśnie ze źródeł odnawialnych – głównie z fotowoltaiki i energetyki wiatrowej, które zapewniły łącznie 27 proc. wyprodukowanej energii. Jednocześnie spada udział paliw kopalnych – w 2023 r. zmalał aż o 19 pkt. proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Tym samym, udział paliw kopalnych w produkcji energii po raz pierwszy spadł poniżej jednej trzeciej w ogólnej produkcji energii.

Cel: neutralność klimatyczna

Działania, jakie podejmuje Unia Europejska w zakresie dążenia do neutralności klimatycznej, określa pakiet „Gotowi na 55” („Fit for 55”). Nazwa odnosi się do celu, jakim jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r., w porównaniu z poziomem z 1990 r. To krok w kierunku osiągnięcia pełnej neutralności klimatycznej do 2050 r.

Ochrona środowiska to niejedyny powód, dla którego rozwój OZE jest tak ważny. Sytuacja geopolityczna w Europie i potrzeba uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych sprawiły, że europosłowie coraz ambitniej podchodzą do wcześniejszych założeń. Jeszcze do niedawna celem było osiągnięcie 32 proc. zużycia energii z OZE w całej wspólnocie do 2030 r. Jednak we wrześniu 2023 r. posłowie przegłosowali nowy cel klimatyczny, który zakłada, że do tego czasu ma to być aż 42,5 proc. Jednocześnie państwa członkowskie są zachęcane do mierzenia jeszcze wyżej i osiągnięcia poziomu 45 proc.

Cel ten ma zostać zrealizowany przede wszystkim dzięki przyspieszeniu procedury wydawania pozwoleń na budowę elektrowni wytwarzających energię odnawialną, a także pozwoleń na adaptację już istniejących elektrowni. Proces zatwierdzenia przez władze krajowe ma trwać:

• Najwyżej 12 miesięcy – w przypadku, kiedy nowe instalacje znajdują się na obszarze docelowym energii odnawialnej (czyli obszarze na morzu lub lądzie, co do którego nie przewiduje się, że umieszczenie zakładów produkujących energię ze źródeł odnawialnych – z wyłączeniem obiektów spalania biomasy – będzie miało znaczący wpływ na środowisko);
• Najwyżej 24 miesiące – jeśli znajdują się poza takimi obszarami.

Konkretne cele w poszczególnych sektorach

Aby usprawnić proces zwiększania udziału OZE w ogólnym zużyciu energii, Unia Europejska określiła konkretne cele dla poszczególnych sektorów gospodarki:

• Transport – państwa członkowskie powinny dążyć do zmniejszenia emisji w tym sektorze, m.in. poprzez wykorzystanie biopaliw i wodoru. Do 2030 r. państwa powinny spełnić jeden z poniższych celów:
  • Zmniejszenie o 14,5 proc. emisji gazów cieplarnianych, dzięki energii odnawialnej.
  • Zwiększenie do 29 proc. udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii.
• Przemysł – każdego roku zużycie energii odnawialnej w tym sektorze powinno zwiększać się o 1,6 proc. Założono, że do 2030 r. 42 proc. wodoru wykorzystywanego w przemyśle ma pochodzić z paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego, a do 2035 r. odsetek ten ma wzrosnąć aż do 35 proc.  
• Budownictwo – udział energii odnawialnej w procesie powstawania budynków do końca 2030 r. ma wynieść 49 proc.

Bezpieczeństwo i niezależność

Cele Unii Europejskiej dotyczące zwiększenia znaczenia odnawialnych źródeł energii wspiera instrument REPowerEU, który został przedstawiony w maju 2022 r. Podkreśla on potrzebę całkowitego uniezależnienia europejskiej energetyki od Rosji. Odpowiedzią na tę potrzebę mają być właśnie odnawialne źródła energii.

W dokumencie zaproponowano szereg działań:

• Oszczędność energii – wypracowana zarówno na poziomie gospodarstw domowych, transportu i przemysłu, jak również poprzez zwiększanie efektywności całego systemu energetycznego.
• Dywersyfikację dostaw – import gazu od dostawców spoza Rosji oraz pozyskiwanie biometanu i wodoru odnawialnego ze źródeł innych niż kopalne. 
• Szybkie zastąpienie paliw kopalnych czystą energią.
• Inteligentne inwestycje – głównie dotyczące infrastruktury służącej do przesyłu energii.

Realizacja tych celów z pewnością będzie wiązać się z wieloma wyzwaniami, ale, jak podkreśla Komisja Europejska, jest niezbędna, aby zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Unii. Bez wątpienia przybliży również Unię Europejską do osiągnięcia neutralności klimatycznej. 

Maria Jaworska-Cierniak

Absolwentka dziennikarstwa, studentka bohemistyki. Na swoim koncie ma doświadczenia zawodowe zarówno w redakcjach, jak i w branży public relations. W wolnych chwilach zwiedza europejskie miasta lub zachwyca się pięknem natury.

NAPISZ DO NAS