Mniej plastiku i w zgodzie z naturą – branża spożywcza walczy o ekologię

Firmy z branży spożywczej podejmują coraz więcej działań na rzecz ochrony środowiska. redukcja plastiku w opakowaniach, obniżenie emisji gazów cieplarnianych oraz wdrażanie systemów gospodarki o obiegu zamkniętym. Poznaj najważniejsze praktyki, dzięki którym sektor spożywczy w Polsce staje się coraz bardziej przyjazny środowisku. 

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie działania podejmują firmy z branży spożywczej, by ograniczyć wykorzystanie plastiku i promować recykling?
• Jak sektor spożywczy dąży do dekarbonizacji i oszczędzania wody?
• Jak zrównoważone uprawy zmieniają produkcję spożywczą w Polsce?

Sektor spożywczy coraz mocniej stawia na ekologię, odpowiadając na rosnące oczekiwania konsumentów, którzy szukają zdrowszych, bardziej przyjaznych środowisku produktów. Już blisko 80 proc. polskich konsumentów deklaruje kupowanie żywności ekologicznej – wynika z badania przeprowadzonego dla Polskiej Izby Żywności Ekologicznej. W odpowiedzi na te preferencje, firmy dostosowują swoje produkty do wymogów zrównoważonego rozwoju, a także intensywnie pracują nad zmniejszeniem śladu węglowego oraz minimalizacją wykorzystania plastiku w opakowaniach.  Biorąc pod uwagę te trendy, eksperci Banku Ochrony Środowiska wskazali w opracowaniu Zasady zrównoważonego finansowania – Przewodnik dla MŚP priorytetowe działania w zakresie ochrony środowiska, które mogą podjąć firmy z branży spożywczej. 

_{Źródło: Zasady zrównoważonego finansowania – Przewodnik dla MŚP}

Mniej plastiku i więcej recyklingu w opakowaniach

Branża spożywcza zmienia podejście do opakowań, koncentrując się na redukcji tych jednorazowych z plastiku. Coraz powszechniej wprowadzane są opakowania biodegradowalne i wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu, co odpowiada na rosnące oczekiwania konsumentów.  Aż 47 proc. polskich konsumentów twierdzi, że stosowanie opakowań z recyklingu oraz wykorzystanie opakowań z papieru i tektury to najważniejsze czynniki wpływające na postrzeganie marki jako tej, która działa zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, co pokazuje badanie Smurfit Kappa. Dla przedsiębiorstw ważne są również unijne wymogi. Szczególnym impulsem do zmian była tzw. „plastikowa” dyrektywa UE, która prawnie wymaga eliminacji jednorazowych produktów z plastiku, takich jak sztućce czy kubki. W Polsce regulacje te weszły w życie z początkiem 2024 r.  na mocy ustawy SUP, która nakłada dodatkowe opłaty na określone artykuły jednorazowego użytku. Równolegle do ograniczenia plastiku, firmy spożywcze coraz częściej przyjmują zasady gospodarki o obiegu zamkniętym, której istotą jest ponowne wykorzystanie surowców i tym samym ograniczenie odpadów. W praktyce oznacza to nie tylko przetwarzanie zużytych opakowań, ale również rozwój systemów zwrotu butelek. To podejście ma dodatkową korzyść – daje firmom możliwość tworzenia bardziej przyjaznych środowisku procesów produkcyjnych i oferowania produktów, które mogą wyróżniać się na rynku ekologiczną odpowiedzialnością.

Dekarbonizacja i mniejsze zużycie wody

Sektor spożywczy coraz śmielej podejmuje działania zmierzające do ograniczenia swojego wpływu na środowisko, redukując emisje gazów cieplarnianych. Wiele firm wdraża technologie minimalizujące ślad węglowy w procesach produkcyjnych i mierzy swoje emisje gazów cieplarnianych. Emisje bezpośrednie (Zakres 1 i 2) monitoruje aż 90 proc. liderów zrównoważonego rozwoju w branży rolno-spożywczej, choć emisje pośrednie (Zakres 3), wynikające z łańcuchów dostaw, mierzy jedynie 55 proc. badanych firm. Co więcej, pomiar pośrednich emisji opiera się tylko na danych statystycznych, a nie bezpośrednich informacjach od dostawców – wynika z ankiety Polskiego Stowarzyszenia Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności oraz Accenture z początku 2024 r. Transformacja w kierunku dekarbonizacji obejmuje także modernizację linii produkcyjnych, optymalizację transportu i wdrażanie odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna czy wiatrowa. Dążenie do zmniejszenia zużycia surowców to przede wszystkim działania na rzecz ograniczenia zużycia wody – jednego z najistotniejszych zasobów w produkcji spożywczej. Firmy wdrażają nowoczesne technologie umożliwiające jej wielokrotne wykorzystanie w cyklach produkcyjnych. Przykładem jest fabryka Wienerberger, która zastosowała już zamknięty obieg wody, skutecznie redukując jej zużycie i minimalizując swój wpływ na środowisko.

Ograniczenie degradacji gleby 

Produkcja żywności nieodłącznie wiąże się z wylesianiem i degradacją gleby, co wyczerpuje zasoby naturalne, a także prowadzi do emisji dwutlenku węgla. Branża spożywcza jest odpowiedzialna za około jedną trzecią globalnych emisji, biorąc pod uwagę cały łańcuch produkcji, przetwarzania i pakowania żywności – wynika z danych ONZ. W odpowiedzi na te wyzwania, rolnictwo regeneratywne staje się znakomitym narzędziem do poprawy jakości gleb, a jednocześnie zmniejszania śladu węglowego, ponieważ ogranicza emisję dwutlenku węgla poprzez jego magazynowanie w glebie. Odpowiednie praktyki mogą „wchłonąć” do 2 ton dwutlenku węgla na hektar rocznie, podkreśla Anna Danylczenko z Fundacji Grunt od Nowa. Dodatkowo, przy zawartości 1 proc. próchnicy w glebie możliwe jest zgromadzenie aż 150 tys. litrów dodatkowej wody na hektar. Dzięki temu uprawy są bardziej odporne na susze, co prowadzi do lepszego plonowania oraz zmniejszenia erozji i degradacji gleby. Dzięki wdrożeniu tej metody producenci żywności mogą  też oszczędzić na nawozach i ochronie chemicznej. Już teraz część firm decyduje się wyłącznie na surowce z certyfikowanych, ekologicznych źródeł, wykorzystujących rolnictwo regeneratywne, co podkreśla ich zaangażowanie w ochronę środowiska. Do 2025 r. niemal połowa surowców używanych w polskiej produkcji spożywczej będzie pochodzić z upraw zrównoważonych lub ekologicznych – wynika z raportu Moment zwrotny w branży spożywczej przygotowanego przez Accenture Research dla Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”.

Branża spożywcza zmierza w dobrym kierunku, wdrażając rozwiązania przyjazne dla środowiska. Wyzwaniem mogą być jednak dodatkowe nakłady inwestycyjne, konieczne do dostosowania produkcji do wymogów zrównoważonego rozwoju.

Marta Kubacka

Dziennikarka, copywriterka, autorka książki „Gra na giełdzie. Podręcznik początkującego inwestora”, właścicielka firmy Pracownia Smart. Ukończyła studia ekonomiczne na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie oraz studia dziennikarskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się tekstach dotyczących branży nieruchomości, co zaowocowało licznymi publikacjami w ogólnopolskich serwisach i prasie. Jej pasja do pisania, solidne wykształcenie oraz bogate doświadczenie pozwoliły osiągnąć już wiele, ale wciąż ma apetyt na więcej. E-mail: m.kubacka@akademiaesg.pl

Napisz do nas