Jak zadbać o zrównoważony łańcuch dostaw?

Zrównoważone łańcuchy dostaw są nie tylko odpowiedzią na regulacje prawne, ale również rosnące oczekiwania konsumentów i partnerów biznesowych. Przykład niemieckiej ustawy LKSG pokazuje, jak można efektywnie zarządzać odpowiedzialnością w łańcuchach dostaw. Z kolei błędy globalnych gigantów, które zaniedbały kontrolę nad swoimi dostawcami, prowadzą do poważnych konsekwencji finansowych, prawnych i wizerunkowych.

Z artykułu dowiesz się: 

• Jakie korzyści przynosi MŚP zrównoważony łańcuch dostaw?
• Które obszary obejmuje zarządzanie zrównoważonym łańcuchem dostaw?
• Jakie analizy powinny przeprowadzać firmy, aby spełnić wymogi zrównoważonego łańcucha dostaw?
• Jakie korzyści może przynieść odpowiednie zarządzanie, a do jakich problemów mogą prowadzić zaniedbania?

Firmy, które kładą nacisk na ochronę środowiska i poszanowanie praw człowieka, zyskują nowe możliwości rozwoju, ponieważ stają się bardziej atrakcyjne dla partnerów biznesowych ceniących wysokie standardy ESG. Takie firmy mogą cieszyć się także silniejszą lojalnością konsumentów, którzy coraz częściej podejmują decyzje zakupowe, kierując się etyką i odpowiedzialnością społeczną producentów. W przypadku dużych przedsiębiorstw kwestie te są wymagane  prawnie, na mocy dyrektywy Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), która nakłada na spółki obowiązek większej transparentności i odpowiedzialności w zarządzaniu dostawcami. O tym, jak w praktyce wdrożyć zasady zrównoważonego łańcucha dostaw, można dowiedzieć się m.in. z opracowania Zasady zrównoważonego finansowania – Przewodnik dla MŚP, przygotowanego przez Bank Ochrony Środowiska.

Co obejmuje zrównoważony łańcuch dostaw?

Aby łańcuch dostaw był zrównoważony, musi spełnić kryteria w czterech obszarach: zarządzanie energią oraz zasobami, odpowiedzialność społeczna, transport i logistyka oraz innowacje technologiczne.  

Zarządzanie energią oraz zasobami

Zarządzanie energią i zasobami obejmuje inwestycje w technologie, które pozwalają na ograniczenie zużycia energii, takie jak oświetlenie LED czy automatyzacja procesów zarządzania budynkami i liniami produkcyjnymi. Zastosowanie energooszczędnych rozwiązań nie tylko obniża koszty, ale także redukuje ślad węglowy działalności firmy. Dodatkowo, odpowiedzialne gospodarowanie zasobami, takimi jak surowce i woda, pozwala na optymalizację procesów produkcyjnych i minimalizację odpadów.

Odpowiedzialność społeczna

Odpowiedzialność społeczna oznacza dbałość o warunki pracy, bezpieczeństwo pracowników oraz przestrzeganie zasad równości. Przedsiębiorstwa muszą zapewnić godne warunki pracy, eliminować dyskryminację oraz angażować się w działania na rzecz lokalnych społeczności. Tworzenie miejsc pracy i aktywny udział w działaniach społecznych przyczyniają się do budowania pozytywnego wizerunku firmy oraz umacniania relacji z lokalnymi interesariuszami.

Transport i logistyka

Zrównoważony łańcuch dostaw nie może istnieć bez odpowiedzialnego podejścia do transportu i logistyki. Oznacza to wybieranie środków transportu o niższej emisji, takich jak pojazdy elektryczne czy hybrydowe, oraz planowanie tras dostaw w taki sposób, aby zmniejszać zużycie paliwa i emisję dwutlenku węgla. 

Innowacje technologiczne

Innowacje technologiczne umożliwiają efektywne zarządzanie zasobami, monitorowanie zużycia energii czy wody, a także optymalizację procesów produkcyjnych. Technologie takie jak sztuczna inteligencja czy IoT (z ang. Internet of Things, czyli sieć wzajemnie połączonych urządzeń, które mogą komunikować się ze sobą i wymieniać danymi za pośrednictwem internetu, bez bezpośredniej ingerencji człowieka), pozwalają firmom lepiej zarządzać danymi i wdrażać bardziej wydajne rozwiązania, np. monitorowanie stanu maszyn, czy śledzenie produktów od produkcji po dostarczenie do klienta. 

Przeprowadzanie analizy łańcucha dostaw 

Przedsiębiorstwa powinny regularnie przeprowadzać analizę łańcucha dostaw, aby wcześnie identyfikować zagrożenia i ograniczać ich negatywne skutki, ale również aby zapewnić sobie zgodność z normami zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego zarządzania, co ma bezpośredni związek z ESG. Dzięki wdrożeniu analiz, mogą, np.:

• wykryć potencjalne ryzyka, takie jak opóźnienia dostaw, brak dostępności surowców, naruszenia praw pracowników przez poddostawców czy nieprzestrzeganie standardów środowiskowych;
• zidentyfikować dostawców, którzy nie spełniają zrównoważonych standardów, co pozwala firmie odpowiednio zareagować na przykład zmieniając dostawcę lub wprowadzając wymagania naprawcze;
• uniknąć sankcji, wysokich kar finansowych, a także kryzysów wizerunkowych. 

Twórcy raportu BOŚ Banku, zalecają spółkom dokonywanie przynajmniej czterech rodzajów analiz:

— Analiza procesów i praktyk biznesowych – może obejmować ocenę warunków pracy, sposobu zarządzania odpadami, efektywności energetycznej oraz innych obszarów działalności;

 — Analiza cyklu życia produktu – identyfikacja i ocena wpływu na środowisko każdego z etapów cyklu życia produktu;

 — Analiza konkurencji i trendów rynkowych – porównanie informacji dotyczących wyników ESG do innych przedsiębiorstw z branży. 

— Analiza ciągłości działania – ocena ryzyka i wpływu potencjalnych zakłóceń w łańcuchu wartości.

Korzyści i zagrożenia 

Wdrożenie zrównoważonego łańcucha dostaw przynosi firmom wiele korzyści. M.in. pozwala ograniczyć marnowanie surowców i energii, co przekłada się na długoterminowe oszczędności. Równocześnie, unikanie współpracy z nieetycznymi dostawcami chroni firmę przed kryzysami wizerunkowymi, a transparentność i odpowiedzialność budują zaufanie inwestorów zainteresowanych ekologią i społeczną odpowiedzialnością. Zrównoważony łańcuch dostaw pozytywnie wpływa na reputację marki, pokazując ją jako odpowiedzialną i dbającą o środowisko oraz społeczności, co jest dziś doceniane przez klientów i partnerów biznesowych.

Inwestowanie w zrównoważone rozwiązania to przyszłość odpowiedzialnego biznesu. Niemcy już w 2021 r. wprowadziły ustawę o należytej staranności w łańcuchach dostaw (LkSG), która obejmuje obowiązki związane z monitorowaniem i eliminowaniem naruszeń w całym łańcuchu dostaw. Od 2023 r. ustawa obejmuje swoim zakresem duże przedsiębiorstwa zatrudniających co najmniej 3 tys. pracowników, a od 1 stycznia 2024 r. także firmy zatrudniające przynajmniej tysiąc pracowników. Przepisy mają zastosowanie również do polskich przedsiębiorstw prowadzących spółki-córki lub oddziały na terenie Niemiec. Oznacza to konieczność dostarczania dokumentacji i spełniania nowych wymogów raportowania. Na mocy LKSG przedsiębiorstwa mogą być umownie zobowiązane do wdrożenia następujących, przykładowych  zasad zrównoważonego rozwoju: 

• informowanie niemieckich kontrahentów o wszelkich naruszeniach zidentyfikowanych u swoich poddostawców;
• przestrzeganie zasad ochrony praw człowieka, co obejmuje zakaz pracy przymusowej i pracy dzieci oraz zapewnienie bezpiecznych warunków pracy;
• zapewnienie aby surowce nie pochodziły z obszarów objętych konfliktami lub od producentów łamiących prawa człowieka;
• ograniczenie produkcji odpadów, promowanie recyklingu.

Brak dbałości o zrównoważony łańcuch dostaw może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak utrata reputacji, spadek zaufania klientów, a nawet konsekwencje finansowe i prawne, związane z naruszeniami praw człowieka i przepisów dotyczących ochrony środowiska. Zaniedbania w zakresie zrównoważonego łańcucha dostaw doprowadziły do negatywnych skutków w przypadku kilku gigantów technologicznych, takich jak Apple, Google, Microsoft, Dell i Tesla. Firmy te zostały pozwane przez organizację International Rights Advocates za wykorzystywanie dzieci przy wydobyciu kobaltu w Demokratycznej Republice Konga. Choć firmy miały polityki zakazujące takich praktyk, to w rzeczywistości nie stosowały się do nich. 

Zrównoważony łańcuch dostaw staje się niezbędną częścią nowoczesnego biznesu. Firmy, które odpowiednio zarządzają swoimi dostawcami, zyskują  stabilność operacyjną i finansową oraz zaufanie klientów, którzy coraz chętniej kupują produkty odpowiedzialne społecznie i ekologicznie. Potwierdzają to badania KPMG „Me, my life, my wallet”, z których wynika, że 64 proc. konsumentów chce znać wpływ produktu na środowisko przed zakupem, a 74 proc. jest gotowych zapłacić więcej za produkty zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. 

Marta Kubacka

Dziennikarka, copywriterka, autorka książki „Gra na giełdzie. Podręcznik początkującego inwestora”, właścicielka firmy Pracownia Smart. Ukończyła studia ekonomiczne na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie oraz studia dziennikarskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się tekstach dotyczących branży nieruchomości, co zaowocowało licznymi publikacjami w ogólnopolskich serwisach i prasie. Jej pasja do pisania, solidne wykształcenie oraz bogate doświadczenie pozwoliły osiągnąć już wiele, ale wciąż ma apetyt na więcej. E-mail: m.kubacka@akademiaesg.pl

Napisz do nas