Energetyka jądrowa odzyskuje strategiczne znaczenie jako stabilne i niskoemisyjne źródło energii elektrycznej. Jej rozwój jest odpowiedzią na rosnącą presję dekarbonizacyjną, potrzebę dywersyfikacji źródeł energii oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w obliczu niepewności geopolitycznej i ograniczeń dostępności surowców kopalnych.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jak wygląda obecny stan energetyki jądrowej na świecie i w Europie?
- Jakie są plany Polski w zakresie budowy elektrowni jądrowych?
- Dlaczego energia jądrowa zyskuje ponownie na znaczeniu w politykach energetycznych państw?
Globalna mapa energetyki jądrowej – liczby i tendencje
Na świecie funkcjonuje obecnie około 448 reaktorów jądrowych, które odpowiadają za blisko 10 proc. globalnej produkcji energii elektrycznej. Liderami w sektorze energetyki jądrowej pozostają Stany Zjednoczone, Francja, Chiny i Rosja. Każde z tych państw posiada zarówno wieloletnie doświadczenie operacyjne, jak i rozbudowaną infrastrukturę badawczo-produkcyjną, umożliwiającą dalszy rozwój tego segmentu energetyki.
Szczególną pozycję w Europie zajmuje Francja, gdzie energia jądrowa generuje aż 65 proc. całej produkcji energii elektrycznej. Kraj dysponuje 56 reaktorami i planuje dalszą rozbudowę floty reaktorowej do 2050 r. Oprócz Francji, istotnymi producentami energii jądrowej w UE są Hiszpania, Szwecja, Belgia, Finlandia, Słowacja i Czechy. Co charakterystyczne, w Słowacji oraz Czechach energia jądrowa pokrywa ponad połowę krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną.
Warto zaznaczyć, że w ostatnich latach dochodzi również do zróżnicowanych decyzji politycznych w poszczególnych krajach. Przykładowo Niemcy całkowicie wycofały się z produkcji energii jądrowej do 2023 r., – kontrastuje to z rosnącym zainteresowaniem atomem w wielu innych państwach Europy Środkowej i Wschodniej.
Energetyka jądrowa w Polsce – budowanie od podstaw
Polska pozostaje jednym z ostatnich dużych państw europejskich, które nie posiadają aktywnej energetyki jądrowej. Obecnie jedyną działającą jednostką jest badawczy reaktor Maria w Otwocku. Próby budowy elektrowni jądrowej podejmowano już w latach 70. XX wieku, jednak żaden z projektów nie został wtedy zrealizowany.
Współczesna strategia Polski zakłada budowę sześciu reaktorów o łącznej mocy od 6 do 9 GW do 2040 r., przy czym pierwszy blok o mocy 1-1,6 GW ma zostać uruchomiony w 2033 r. Główna inwestycja realizowana będzie na Pomorzu w gminie Choczewo, gdzie powstaną trzy reaktory w technologii AP1000 dostarczone przez amerykańskie konsorcjum Westinghouse-Bechtel. Drugą planowaną lokalizacją jest region Pątnowa w centralnej Polsce. Realizacja polskiego programu jądrowego ma strategiczny charakter. Zabezpiecza niezależność energetyczną, stabilizuje krajowy miks energetyczny i umożliwia realizację unijnych celów klimatycznych poprzez istotne ograniczenie emisji dwutlenku węgla.
Według szacunków inwestycje jądrowe mogą wygenerować wzrost PKB o około 1 proc., tworząc miejsca pracy i transferując zaawansowane technologie do polskiej gospodarki. Równolegle rozwijane są projekty związane z technologią małych reaktorów modułowych (SMR), które mogą pełnić komplementarną rolę wobec dużych bloków elektrowni jądrowych. W Polsce w projekty SMR zaangażowane są m.in. KGHM oraz Orlen Synthos Green Energy.
Technologia jądrowa jako filar transformacji energetycznej
Nowoczesne technologie reaktorów generacji III i III+, takie jak AP1000 czy EPR, cechują się znacznym zwiększeniem poziomu bezpieczeństwa operacyjnego dzięki systemom pasywnym, wielopoziomowym zabezpieczeniom oraz zaawansowanym systemom chłodzenia. Dodatkowo rozwijane są reaktory IV generacji oraz SMR-y, które mogą radykalnie zwiększyć elastyczność i dostępność energetyki jądrowej w przyszłości. Energia jądrowa zyskuje dziś na znaczeniu również jako narzędzie stabilizacji systemów energetycznych, w których rośnie udział niestabilnych źródeł odnawialnych. W wielu krajach atom traktowany jest jako niezbędne uzupełnienie OZE, które w okresach niedoboru produkcji z wiatru czy słońca zapewnia nieprzerwaną podaż energii elektrycznej.
Partnerzy i wsparcie dla polskiego programu jądrowego
W realizacji polskiego programu jądrowego dużą rolę odgrywają partnerzy zagraniczni. Największe wsparcie technologiczne, finansowe i eksperckie Polska otrzymuje obecnie ze Stanów Zjednoczonych, które dostarczą technologię reaktorów AP1000, zapewniają finansowanie poprzez instytucje rządowe oraz angażują się w szeroko zakrojoną współpracę z polskim przemysłem. Ważnym partnerem wspierającym transfer know-how do Polski pozostaje również Ukraina, dysponująca dużym doświadczeniem w eksploatacji i obsłudze reaktorów jądrowych.
Energetyka jądrowa w skali globalnej przeżywa obecnie renesans. Stabilność dostaw, niskoemisyjność, bezpieczeństwo i możliwość długoterminowego planowania sprawiają, że atom wraca do łask jako filar dekarbonizacji i bezpieczeństwa energetycznego. Polska, wchodząc na ścieżkę rozwoju własnej energetyki jądrowej, wpisuje się w globalny trend, jednocześnie budując fundamenty dla wieloletniej stabilizacji krajowego systemu energetycznego oraz ograniczania zależności od paliw kopalnych w ramach transformacji energetycznej.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
