Już od dekad naukowcy ostrzegają, że gazy cieplarniane są jednym z głównych czynników napędzających zmiany klimatyczne. Ich obecność w atmosferze jest naturalna, ale problem zaczyna się w momencie, gdy ich stężenie gwałtownie rośnie na skutek działalności człowieka.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są najważniejsze gazy cieplarniane i czym się różnią?
- co sprawia, że dwutlenek węgla (CO₂) mimo mniejszego udziału procentowego w atmosferze, ma największy wpływ na klimat?
- dlaczego kontrola emisji GHG (greenhouse gases) to jedno z kluczowych wyzwań dla polityki środowiskowej?
Czym są gazy cieplarniane i jak działają?
Gazy cieplarniane (GHG) to związki chemiczne w atmosferze, które przepuszczają promieniowanie słoneczne, ale pochłaniają promieniowanie podczerwone emitowane przez powierzchnię Ziemi. To właśnie to zjawisko – znane jako efekt cieplarniany – powoduje wzrost średnich temperatur na naszej planecie. Choć bez efektu cieplarnianego życie, jakie znamy, nie mogłoby istnieć, jego nadmierne nasilanie prowadzi do poważnych zakłóceń klimatycznych.
Zrozumienie mechanizmu działania gazów cieplarnianych jest kluczowe dla implementacji strategii dekarbonizacji oraz realizacji zobowiązań wynikających z Paryskiego Porozumienia Klimatycznego.
Do najczęściej występujących gazów cieplarnianych zalicza się:
- parę wodną (H₂O) – naturalnie występujący, bardzo zmienny gaz, nieujęty w międzynarodowych porozumieniach z uwagi na zależność od temperatury,
- dwutlenek węgla (CO₂) – główny „czynnik sterujący” klimatem w skali globalnej,
- metan (CH₄) – dużo silniejszy od CO₂, ale o krótszym czasie życia w atmosferze,
- podtlenek azotu (N₂O) – produkt m.in. rolnictwa intensywnego i przemysłu chemicznego,
- fluorowane gazy przemysłowe (HFC, PFC, SF₆) – syntetyczne związki o bardzo wysokim potencjale cieplarnianym, stosowane np. w chłodnictwie i elektronice.
Dlaczego dwutlenek węgla dominuje w dyskusji o klimacie?
Choć istnieją gazy znacznie silniej pochłaniające promieniowanie niż CO₂, to właśnie dwutlenek węgla pełni kluczową rolę w ociepleniu klimatu. Wynika to z jego efektywnego pochłaniania ciepła w specyficznych pasmach, gdzie inne gazy są mniej aktywne, długiego czasu życia w atmosferze wynoszącego setki lat, udziału w sprzężeniach zwrotnych zwiększających ilość pary wodnej oraz dominacji w emisjach antropogenicznych, gdzie CO₂ odpowiada za około 80% emisji wynikających z działalności człowieka.
Dlatego tak istotne jest obliczanie i redukcja śladu węglowego w działalności przedsiębiorstw. Dekarbonizacja to nie tylko obowiązek środowiskowy, ale również element strategii ESG każdej odpowiedzialnej organizacji.
Czy wszystkie gazy cieplarniane są równie groźne?
Gazy cieplarniane różnią się zarówno potencjałem cieplarnianym (GWP), jak i czasem życia w atmosferze. Metan ma potencjał cieplarniany ponad 25 razy większy niż CO₂, ale pozostaje w atmosferze przez około dekadę. Z kolei fluorowane gazy mogą być nawet tysiące razy silniejsze od CO₂, a ich rozpad zajmuje setki lat.
Tym samym polityki klimatyczne często priorytetowo traktują eliminację gazów o najwyższym GWP, mimo ich mniejszego udziału procentowego w całkowitych emisjach. Wiedza ta jest niezbędna przy zarządzaniu ryzykami klimatycznymi oraz wdrażaniu wyzwań dekarbonizacyjnych w przemyśle.
Znaczenie gazów cieplarnianych w raportowaniu ESG
Zrozumienie roli gazów cieplarnianych to fundament dla skutecznych działań na rzecz klimatu – zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Wiedza o tym, które gazy są najbardziej szkodliwe, pozwala lepiej projektować regulacje, strategie biznesowe czy inwestycje w innowacje środowiskowe.
Szczególnie że emisje GHG mają wpływ nie tylko na klimat, ale również na zdrowie publiczne, jakość życia i bezpieczeństwo gospodarcze. Firmy coraz częściej muszą raportować swoje emisje zgodnie z Europejskimi Standardami Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS).
Mierzenie zrównoważonego rozwoju wymaga dokładnego monitorowania emisji gazów cieplarnianych, co staje się standardem w nowoczesnym biznesie. Przedsiębiorstwa mogą skorzystać z narzędzi takich jak system Scope 4 do kompleksowego ujęcia swojego wpływu na klimat oraz poznać praktyczne metody kompensacji emisji jako część drogi ku neutralności klimatycznej.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
