W globalnym systemie podatkowym coraz większą uwagę poświęca się walce z unikaniem opodatkowania i problemem przesuwania zysków do jurysdykcji o niskich stawkach podatkowych. W odpowiedzi na te wyzwania Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz grupa G20 wprowadziły nowe zasady w ramach projektu BEPS (Base Erosion and Profit Shifting). Jednym z kluczowych elementów tych reform jest STTR (Subject to Tax Rule), które stanowi instrument zapobiegający erozji podstawy opodatkowania w krajach o niższej zdolności administracyjnej.
Czym jest STTR?
STTR (Subject to Tax Rule) to mechanizm, który wprowadza dodatkowe reguły opodatkowania w międzynarodowych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (DTT – Double Taxation Treaties). Jego głównym celem jest zapewnienie minimalnego poziomu opodatkowania określonych dochodów transgranicznych, takich jak odsetki, należności licencyjne czy inne płatności.
STTR działa poprzez umożliwienie krajowi źródła (czyli krajowi, w którym dochód został wygenerowany) zastosowania dodatkowego podatku, jeśli dochód ten jest opodatkowany w kraju odbiorcy poniżej określonej minimalnej stawki podatkowej. Najczęściej przyjmuje się, że minimalny próg wynosi 9%, choć dokładna wartość może różnić się w zależności od postanowień konkretnej umowy podatkowej.
Kontekst wprowadzenia STTR
STTR jest elementem tzw. Filaru Drugiego reformy podatkowej OECD, który wprowadza globalne minimalne opodatkowanie dla dużych korporacji na poziomie 15%. Filar Drugi koncentruje się na redukcji korzyści wynikających z przesuwania zysków do jurysdykcji o niskim lub zerowym opodatkowaniu. STTR, będąc bardziej szczegółowym mechanizmem, zapewnia dodatkową ochronę dochodów generowanych w krajach rozwijających się, gdzie ryzyko unikania opodatkowania jest szczególnie wysokie.
Jak działa STTR w praktyce?
Mechanizm STTR opiera się na analizie efektywnej stawki podatkowej stosowanej w kraju odbiorcy dochodów. Jeśli stawka podatkowa w tym kraju jest niższa od ustalonego progu (np. 9%), kraj źródła ma prawo nałożyć podatek wyrównawczy na tę różnicę.
Przykładowo, jeśli korporacja z kraju A wypłaca odsetki do podmiotu w kraju B, gdzie są one opodatkowane efektywną stawką 5%, kraj A może zastosować STTR i nałożyć dodatkowy podatek w wysokości brakujących 4%, aby osiągnąć minimalny próg 9%.
Znaczenie STTR dla przedsiębiorstw
Wprowadzenie STTR oznacza, że firmy działające międzynarodowo muszą dostosować swoje strategie podatkowe do nowych wymagań. Przedsiębiorstwa, które korzystały z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, aby minimalizować swoje zobowiązania podatkowe, będą musiały dokładniej analizować efektywne stawki podatkowe w krajach, z których pochodzi ich dochód.
STTR wprowadza również dodatkowe wymogi administracyjne. Firmy będą zobowiązane do monitorowania, czy ich transakcje transgraniczne spełniają wymogi minimalnej efektywnej stawki podatkowej, co wymaga bardziej zaawansowanego zarządzania podatkowego oraz współpracy z ekspertami podatkowymi.
Korzyści z wprowadzenia STTR
Dla państw, w szczególności rozwijających się, STTR jest narzędziem umożliwiającym zachowanie części dochodów podatkowych, które w przeciwnym razie mogłyby zostać przeniesione do krajów o niskim opodatkowaniu. Mechanizm ten zwiększa uczciwość w globalnym systemie podatkowym, zapewniając, że dochody generowane w jednym kraju nie są praktycznie nieopodatkowane w innym.
Z perspektywy globalnej STTR wspiera cele reform podatkowych OECD, które dążą do zmniejszenia praktyk związanych z unikaniem opodatkowania i przyczyniają się do zwiększenia stabilności finansów publicznych w krajach na całym świecie.
Wyzwania związane z wdrożeniem STTR
Choć STTR przynosi wiele korzyści, jego wdrożenie wiąże się również z wyzwaniami. Jednym z głównych problemów jest konieczność renegocjacji istniejących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, co może być procesem czasochłonnym i skomplikowanym. Kraje będą musiały dostosować swoje regulacje prawne i administracyjne, aby mechanizm STTR był skuteczny.
Dodatkowo, przedsiębiorstwa działające w wielu jurysdykcjach mogą napotkać trudności w monitorowaniu wymogów podatkowych w różnych krajach, co zwiększa ich koszty związane z zgodnością i raportowaniem.
STTR a przyszłość globalnego systemu podatkowego
Wprowadzenie STTR to krok w kierunku bardziej sprawiedliwego i przejrzystego systemu podatkowego na świecie. Mechanizm ten jest odpowiedzią na wieloletnią krytykę dotyczącą praktyk unikania opodatkowania przez międzynarodowe korporacje. Choć jego wdrożenie wymaga znacznych wysiłków zarówno ze strony państw, jak i firm, STTR ma potencjał, aby zmniejszyć nierówności w globalnym systemie podatkowym i przyczynić się do większej stabilności finansowej na poziomie międzynarodowym.
Dla przedsiębiorstw nowe zasady oznaczają konieczność jeszcze większej transparentności i dostosowania strategii podatkowych do zmieniających się wymogów. W erze, w której odpowiedzialność podatkowa staje się częścią strategii ESG, firmy, które proaktywnie dostosują się do STTR, mogą zyskać na wiarygodności i budować pozytywne relacje z interesariuszami.
