Po 1 stycznia opakowań objętych systemem kaucyjnym będzie przybywać – wprowadzanie opakowań bez znaku kaucji będzie się wiązać z wyższą opłata produktową. Napoje w opakowaniach nieobjętych kaucją mogą jednak być nadal sprzedawane, aż do wyczerpania zapasów. Jak będzie wyglądać sytuacja związana z systemem kaucyjnym w 2026 roku?
Od 1 października 2025 r. w Polsce funkcjonuje system kaucyjny, który nabiera już wyraźnych kształtów. Z danych z listopada wynika, że do obrotu trafiło już niemal 60 mln opakowań oznaczonych kaucją, a ich liczba rośnie. Jeszcze w październiku w sprzedaży detalicznej było zaledwie 85 tys. takich opakowań, podczas gdy w listopadzie było ich już 2,5 mln. Widać też wyraźne zainteresowanie ze strony konsumentów – w okresie od października do listopada 2025 r. wypłacono kaucję za około 500 tys. zwróconych opakowań.
– Powszechnym systemem kaucyjnym objęte są tylko te opakowania, które są oznaczone znakiem kaucji. To bardzo ważne, by przy zakupach czy po wypiciu napoju sprawdzić, czy opakowania nie należy oddać w systemie kaucyjnym. Niektóre sklepy wprowadzają promocje i zbierają opakowania nieoznaczone znakiem kaucji. Te rozwiązania są prośrodowiskowe, ale ich zasady określa sam sklep. Reguły powszechnego systemu kaucyjnego – zwrot bez paragonu, w każdym sklepie, w formie pieniężnej – dotyczą opakowań oznaczonych znakiem kaucji – powiedziała podczas konferencji wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska.
Na sklepowych półkach można dziś znaleźć zarówno napoje objęte systemem kaucyjnym, jak i te, które jeszcze mu nie podlegają. Dla konsumentów najważniejszą wskazówką pozostaje oznaczenie na etykiecie – to właśnie znak kaucji pozwala jednoznacznie rozpoznać, czy dany produkt jest objęty systemem. Wyłącznie w przypadku opakowań oznaczonych kaucją sprzedawca ma prawo doliczyć jej wartość do ceny, a klient może następnie oddać takie opakowanie w ramach powszechnego systemu kaucyjnego. Zwrot możliwy jest w dużych sklepach oraz w wybranych mniejszych placówkach, które przystąpiły do systemu, bez konieczności okazywania paragonu i z gwarancją otrzymania kaucji w formie pieniężnej.
Od 1 stycznia 2026 roku producenci uczestniczący w systemie będą mogli wprowadzać do sprzedaży wyłącznie napoje w opakowaniach opatrzonych znakiem kaucji. Produkty wyprodukowane wcześniej, pozbawione takiego oznaczenia, pozostaną w sprzedaży do wyczerpania zapasów. Jednocześnie system pozostaje otwarty – kolejni producenci mogą do niego dołączać w dowolnym momencie.
Producenci poczują presję
Podmioty wprowadzające napoje do obrotu są zobowiązane do osiągnięcia co najmniej 77-procentowego poziomu zbiórki pustych butelek i puszek w ramach systemu kaucyjnego. Niewywiązanie się z tego obowiązku wiąże się z koniecznością zapłaty opłaty produktowej w wysokości 1 zł za każdy kilogram niezebranych opakowań. W przypadku producentów, którzy nie zawrą umowy z operatorem systemu, stawka ta wzrasta trzykrotnie i wynosi 3 zł za kilogram. Jeżeli wymagany poziom zbiórki nie zostanie osiągnięty, odpowiedzialność finansowa spoczywa zarówno na producencie, jak i na operatorze systemu – każdy z nich pokrywa połowę należnej opłaty. Tak skonstruowane zasady mają zachęcać producentów do przystępowania do systemu kaucyjnego, a operatorów do jego sprawnego i rzetelnego prowadzenia.
W sprawie butelek trwa dyskusja
Szklane butelki wielokrotnego użytku – obok plastikowych butelek i metalowych puszek – zostały objęte systemem kaucyjnym na mocy ustawy z 13 lipca 2023 r. Jednocześnie trwa dyskusja dotycząca dobrowolności włączania tego typu opakowań do powszechnego systemu. Ministerstwo oczekuje w tej sprawie konkretnych propozycji. O tym, czy dana butelka szklana podlega systemowi kaucyjnemu, decyduje znak kaucji na etykiecie. Oznaczenie „butelka zwrotna” bez takiego znaku oznacza natomiast, że zwrot jest możliwy na dotychczasowych zasadach, ustalonych przez producenta.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
