Resort klimatu i środowiska poinformował, że z powodu podejrzeń o niezgodność z regulaminem programu „Czyste Powietrze” tymczasowo wstrzymano dostępność części kotłów na pelet ujętych na Liście Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM).
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zdecydowały o czasowym zawieszeniu części urządzeń znajdujących się na liście ZUM. Decyzja ma związek z sygnałami, że niektóre kotły na pelet mogą być przystosowane do instalacji niedozwolonego elementu – tzw. rusztu awaryjnego. Takie rozwiązanie jest sprzeczne zarówno z zasadami Programu „Czyste Powietrze”, jak i regulaminem listy ZUM. W efekcie czasowo zawieszono 31 pozycji z 2561 urządzeń, które do tej pory kwalifikowały się do dofinansowania w ramach NFOŚiGW. Producenci, których urządzenia zostały usunięte z listy ZUM, mogą jeszcze złożyć uzupełnioną dokumentację i dostarczyć dodatkowe wyjaśnienia, by przywrócić je do wykazu. Cała procedura odbywa się z zachowaniem zasad przejrzystości i równego traktowania wszystkich firm. Lista ZUM jest na bieżąco aktualizowana w oparciu o wyniki weryfikacji technicznej i środowiskowej.
Warto przypomnieć, że od 29 kwietnia 2025 r. obowiązuje nowy regulamin. Zgodnie z nim producenci muszą składać pisemne oświadczenie potwierdzające, że oferowany kocioł nie umożliwia montażu rusztu awaryjnego.
Gdzie tkwi problem?
Spalanie paliw, które nie są do tego przeznaczone w kotle na pelet przy użyciu rusztu awaryjnego, zmienia parametry procesu, powodując wysokie emisje pyłów i zanieczyszczeń. Takie rozwiązanie wprowadza też konsumentów w błąd, gdyż kotły sprzedawane jako ekologiczne mogą w rzeczywistości działać jak tradycyjne „kopciuchy”, a to jest niezgodne z ideą transformacji energetycznej.
Jak czytamy na stronie gov.pl, w ramach najbliższej aktualizacji regulaminu listy ZUM wprowadzone mają zostać również dodatkowe mechanizmy zabezpieczające przed wpisywaniem urządzeń, które nie spełniają wymogów Programu Czyste Powietrze. Brak możliwości instalacji rusztu awaryjnego będzie musiał być potwierdzony przez niezależne laboratorium akredytowane do badań kotłów. Natomiast w przypadku poświadczenia nieprawdziwych informacji przez producenta urządzenia wpisywanego na listę ZUM, wszystkie urządzenia tego producenta będą podlegały wykluczeniu z listy na okres co najmniej 2 lat.