Czy audyt energetyczny budynku jest obowiązkowy w Polsce? To pytanie nabiera szczególnego znaczenia w kontekście nowych regulacji i programów dofinansowania. Choć nie wszystkie podmioty mają taki obowiązek, lista przypadków, gdy audyt staje się wymogiem prawnym, systematycznie się wydłuża. Od 2025 r. zmiany prawne objęły także program Czyste Powietrze, czyniąc z audytu warunek konieczny dla większości wniosków o dotacje.
Z artykułu dowiesz się:
- Które podmioty mają obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego i jak często?
- Kiedy audyt energetyczny budynku staje się warunkiem otrzymania dofinansowania?
- Jakie zmiany prawne czekają przedsiębiorstwa w latach 2025-2027?
Gdzie audyt energetyczny jest bezwzględnie obowiązkowy?
Obowiązkowy audyt energetyczny dotyczy przede wszystkim dużych przedsiębiorstw, które zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej muszą przeprowadzać go co cztery lata. Definicja dużego przedsiębiorstwa jest precyzyjna – chodzi o podmioty zatrudniające ponad 250 pracowników, osiągające roczny obrót przekraczający 50 milionów euro lub posiadające aktywa bilansu powyżej 43 milionów euro.
Kalendarz audytów dla tych firm jest ściśle określony. Pierwsze audyty przeprowadzono w 2017 r., kolejne w 2021, a następne planowane są na 2025 r. Przedsiębiorcy mają obowiązek powiadomienia Prezesa URE o zakończonym audycie w ciągu 30 dni, nie później jednak niż do 31 grudnia roku objętego obowiązkiem. Za nieprzestrzeganie tych przepisów grożą kary sięgające nawet 5 proc. rocznych przychodów z poprzedniego roku podatkowego. Warto dodać, że duże przedsiębiorstwa mogą uniknąć obowiązku audytu, jeśli wdrożyły certyfikowany system zarządzania energią ISO 50001 lub system EMAS z przeprowadzonym audytem energetycznym. Te rozwiązania uznawane są za równoważne z wymaganym audytem.
Audyt konieczny do otrzymania dotacji
Czy audyt energetyczny budynku jest obowiązkowy przy ubieganiu się o dofinansowanie? W przypadku większości programów wspierających efektywność energetyczną budynków odpowiedź brzmi tak. Najważniejszą zmianą było wprowadzenie od 31 marca 2025 r. obowiązku posiadania audytu energetycznego dla wszystkich wniosków w programie Czyste Powietrze, niezależnie od zakresu planowanych prac.
Wcześniej obowiązkowy audyt dotyczył jedynie kompleksowej termomodernizacji, teraz obejmuje każdy wniosek o dofinansowanie. To zmiana, która może wpłynąć na decyzje inwestycyjne właścicieli domów jednorodzinnych. Audyt energetyczny jest także warunkiem uzyskania premii termomodernizacyjnej BGK, która może wynosić 16-21 proc. kosztów przedsięwzięcia. Program ten wpisuje się w szerszą strategię dekarbonizacji polskiej gospodarki i realizacji celów europejskiego zielonego ładu. Właściciele budynków, którzy planują modernizację energetyczną, muszą więc uwzględnić koszty audytu w swoich budżetach inwestycyjnych.
Małe i średnie firmy – kiedy mogą spać spokojnie?
Mikroprzedsiębiorcy oraz mali i średni przedsiębiorcy są zwolnieni z obowiązku przeprowadzania regularnych audytów energetycznych. To ważna informacja dla setek tysięcy polskich firm, które nie muszą martwić się o dodatkowe obciążenia biurokratyczne związane z audytem energetycznym. Audyt energetyczny budynku nie jest także obowiązkowy przy zwykłej sprzedaży lub wynajmie nieruchomości mieszkalnych. W takich przypadkach wystarczy świadectwo charakterystyki energetycznej, które jest dokumentem prostszym i tańszym.
Od 28 kwietnia 2023 r. obowiązek posiadania świadectwa energetycznego dotyczy wszystkich budynków oferowanych do sprzedaży lub wynajmu, niezależnie od daty ich budowy. Różnica między audytem a świadectwem energetycznym jest fundamentalna. Audyt to szczegółowa analiza z rekomendacjami poprawy efektywności, kosztująca 1000-2000 złotych. Świadectwo to podstawowe informacje o zużyciu energii, ważne przez 10 lat i kosztujące 200-1000 złotych.
Nadchodząca rewolucja prawna w latach 2025-2027
Obowiązkowy audyt energetyczny czeka znaczące rozszerzenie. Nowelizacja unijnej dyrektywy z września 2023 roku wprowadza zmiany, które mogą objąć dodatkowo około 3,5 tysiąca polskich przedsiębiorstw. Od października 2026 roku obowiązek audytu będzie dotyczył firm zużywających średnio ponad 2778 MWh energii rocznie w ciągu ostatnich trzech lat, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa.
Jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy wejdą w życie od października 2027 r. Przedsiębiorstwa zużywające ponad 23 611 MWh rocznie będą zobowiązane do wdrożenia systemu zarządzania energią ISO 50001. Te zmiany wpisują się w zrównoważony rozwój gospodarki europejskiej i realizację Agendy 2030. Dyrektywa EPBD wprowadza również nowe standardy dla budynków. Od 2028 r. wszystkie nowe budynki publiczne muszą być zeroemisyjne, od 2030 r. wymóg ten obejmie wszystkie nowe budynki, a do 2050 r. wszystkie budynki powinny spełniać standard zeroemisyjny. Te regulacje są częścią szerszego pakietu Fit for 55, mającego na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r.
Czy audyt energetyczny budynku jest obowiązkowy w kontekście tych zmian? Dla coraz większej liczby podmiotów odpowiedź będzie twierdząca. Przedsiębiorstwa powinny już teraz przygotowywać się na nowe obowiązki, szczególnie te, które mogą przekroczyć progi zużycia energii określone w nowych przepisach.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
