Aż 90 proc. materiałów w Europie to produkty nieodnawialne. Jak zmniejszyć lukę cyrkularną, a tym samym odciążyć środowisko?
Z artykułu dowiesz się:
- W jaki sposób firmy oceniają koszty wdrażania standardów ESG.
- Jakie wyzwania stoją przed przedsiębiorstwami w kontekście zrównoważonego rozwoju.
- Jakie korzyści z wdrażania zrównoważonych rozwiązań dostrzegają firmy.
- Jakie inwestycje planują przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju na najbliższe lata.
Luka cyrkularności, czyli odsetek surowców nieodnawialnych znajdujących się poza obiegiem zamkniętym, wynosi 92,8 proc. na świecie. Jednocześnie konsumujemy 1,6 razy więcej zasobów niż pozwalają na to możliwości regeneracyjne Ziemi. Zdecydowana większość budynków w Unii Europejskiej nie spełnia wymogów wpisujących się w zasady zrównoważonego rozwoju, a odpowiada za zużycie prawie 40% energii całkowitej. Polska „luka” w gospodarce wynosi 89,8 proc., co oznacza, że jako kraj jesteśmy cyrkularni w 10,2 proc. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że bardziej adekwatnym byłoby nazwanie tego wskaźnika przepaścią, a nie luką.
– Ziemię mamy jedną, zostawmy coś dla tych po nas – zwłaszcza, że mamy pomysły, jak to zrobić – mówią autorzy raportu „Cyrkularne. Gospodarka obiegu zamkniętego w miastach i nieruchomościach”. Publikacja jest efektem współpracy ThinkCo z partnerami raportu: Skanska, JW+A, Revive, System 3E, Syrena Real Estate i Torus.
Celem gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), zwanej też gospodarką cyrkularną, jest jak najdłuższe utrzymanie wartości produktów, komponentów i materiałów oraz ograniczenie odpadów i zanieczyszczeń.
Konieczne zmiany w nieruchomościach
W skali świata sektor budowlany odpowiedzialny jest za 35 proc. konsumpcji energii, 38 proc. emisji CO2 związanych z energią oraz za 50 proc. zużycia zasobów. W samej UE odpady budowlane i rozbiórkowe stanowią około 30 proc. wszystkich śmieci. Nieruchomości są więc jednym z istotniejszych obszarów GOZ. Dlatego umiejętność nadania im drugiego życia nabiera ogromnego znaczenia. W tradycyjnym budynku mieszkalnym można ponownie wykorzystać ok. 25 proc. użytych materiałów, a do 70 proc. materiału można poddać recyklingowi. Światowym liderem cyrkularności materiałów budowlanych jest Szwajcaria. Badania z 2021 r. wykazały, że jedynie 5 proc. pierwotnych materiałów trafia tam na wysypiska. W Polsce z kolei istnieją budynki, w których częściowo wykorzystano materiały z obiegu zamkniętego, jednak na razie to wyjątki.
Zrównoważony rozwój może się opłacać
Szacuje się, że w skali Europy wprowadzenie gospodarki o obiegu zamkniętym do 2030 r. mogłoby zwiększyć PKB o 7 proc.. Nie zwiększymy jednak cyrkularności gospodarki bez daleko idących zmian w sektorze nieruchomości. Działania zgodne z zamysłem GOZ mogą doprowadzić do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia budynków o niemal 60 proc.. Samo projektowanie konstrukcji stalowych do demontażu i ponownego wykorzystania może zaoszczędzić 70 proc. energii i obniżyć emisję gazów cieplarnianych o 80 proc. w ciągu całego cyklu życia budynku.
– Gospodarka to ogromnie złożony organizm, pełen niepewności, ciągle ewoluujących procesów i wrażliwy na warunki zewnętrzne. Przestawienie jej na cyrkularne tory to niezwykle skomplikowany i długofalowy proces. Dlatego też strategie GOZ powinny być ambitne, wszechstronne i możliwie elastyczne, tak by w pełni wykorzystać potencjał danego miasta czy społeczności. Wyniki badań dowodzą, że 86 proc. mieszkańców Polski jest gotowych ograniczyć zakup dóbr materialnych w celu ochrony surowców naturalnych i redukcji odpadów. Ta społeczna determinacja nie przeszła niezauważona przez polskie firmy, które wspieramy w opracowywaniu strategii ESG i analiz taksonomicznych. Biznes w Polsce dostrzega konieczność zmiany i przejścia na nowe tory. Razem przyczyniamy się do transformacji – mówi Przemysław Chimczak-Bratkowski z ThinkCo.
Na Fali Renowacji
Także poszczególne rządy od dłuższego czasu opracowują cele i wdrażają działania z myślą o ekologicznym dobrobycie i zrównoważonym rozwoju. W ramach Nowego planu działania UE na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym (CEAP) do końca dekady ma zostać podwojony wskaźnik ponownego wykorzystania materiałów. Między innymi w ramach Fali Renowacji (zestawu programów mających na celu usunięcie barier utrudniających renowację budynków) konieczne jest zwiększenie wskaźnika renowacji energetycznej budynków ze średniego poziomu 1 proc. do co najmniej 2 proc. rocznie, by już istniejące budynki były wydajne energetycznie i służyły jak najdłużej. Program ma ograniczyć ubóstwo energetyczne, stworzyć liczne miejsca pracy – według szacunków Komisji Europejskiej nawet ok. 700 tys. do 2030 roku i nasilić rozwój technologii. Ma też pozwolić największym spółkom zwiększyć swoją rentowność i konkurencyjność przez obniżenie ryzyka związanego z wahaniami cen surowców.
Profesjonalizacja renowacji budynków
W raporcie wskazano również nowy kierunek, w jakim zmierzają renowacje i adaptacje budynków. „Istnieją trzy podstawowe strategie, które będą szczególnie często wdrażane w nadchodzących latach” prognozuje ThinkCo. Strategia adaptacyjna oznacza zmianę funkcji obiektu na nową, co niesie za sobą przekształcenia w jego strukturze i wyposażeniu. Mowa o niej w przypadku zamiany starzejących się biurowców na mieszkania czy budynków postindustrialnych pod funkcje handlowe, kulturalne czy biurowe. Strategia ekspansywna to szersze wykorzystanie budynku przez dodanie w przemyślany sposób nowych przestrzeni obok, nad lub pod istniejącą strukturą. W strategii proaktywnej budynek jest w użyciu i działamy prewencyjnie w celu uniknięcia utraty funkcjonalności poprzez modernizację, wdrażanie nowych technologii i punktową naprawę problematycznych obszarów. Spektakularnym przykładem jest Empire State Building w Nowym Jorku, który od niemal stu lat nieustannie pozostaje biurowcem.
– Renowacje powinny być dokonywane z zachowaniem estetyki i dziedzictwa kulturowego miejsca. Postępując inaczej odbieramy przyszłym pokoleniom możliwość doświadczenia i zanurzenia się w historycznym znaczeniu danego obszaru. Choć na drodze do właściwej modernizacji mogą pojawić się różne komplikacje czy wady przeszłych konstrukcji, wyzwania te powinny być impulsem do odpowiedzialnego i świadomego budownictwa przyszłości. Przedsięwzięcia te wymagają m.in. przejrzystego dostępu do wykorzystanych materiałów i ich jakości, a także technologii kontrolujących kondycję budynku – komentuje Alexandre Huyghe z Revive Poland.
