Średnia rodzina w Polsce może wydawać w 2025 r. nawet o 300-400 zł więcej rocznie na rachunki za energię. Pytanie, ile będzie kosztował prąd w najbliższych latach, nie daje spokoju milionom gospodarstw domowych, a odpowiedź tkwi w skomplikowanym systemie opłat za emisję CO2.
Z artykułu dowiesz się:
- Ile płacimy za emisję CO2 w Polsce?
- Jak opłaty za emisję CO2 wpływają na ceny prądu?
- Jakie są prognozy ewolucji kosztów energii elektrycznej?
Rosnące koszty energii elektrycznej w Polsce wynikają w znacznej mierze z wprowadzania kolejnych mechanizmów płatności za emisję dwutlenku węgla. System handlu uprawnieniami do emisji, który obejmuje coraz więcej sektorów gospodarki, bezpośrednio wpływa na końcową cenę prądu dla konsumentów. Zrozumienie mechanizmów wyceny emisji CO2 pozwala lepiej przewidywać przyszłe zmiany w rachunkach za energię.
Ile płacimy za emisję CO2 – obecny system opłat w Polsce
To, ile płacimy za emisję CO2 w Polsce, zależy przede wszystkim od funkcjonującego od 2005 r. Europejskiego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (EU ETS). System obejmuje największe elektrownie i zakłady przemysłowe odpowiedzialne za około 40 proc. emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, według danych Komisji Europejskiej z 2024 r. Cena uprawnień do emisji CO2 w systemie EU ETS wzrosła z około 25 EUR za tonę CO2 na początku 2021 r. do ponad 90 EUR za tonę w szczytowych momentach 2022 r., zgodnie z danymi Intercontinental Exchange. W 2024 r. ceny ustabilizowały się na poziomie 60-80 EUR za tonę CO2.
Polskie elektrownie węglowe muszą kupować uprawnienia do emisji za każdą tonę wyprodukowanego CO2. Elektrownia spalająca węgiel kamienny emituje średnio 820-1050 kg CO2 na każdą wyprodukowaną megawatogodzinę energii, według danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
Opłaty za emisję CO2 i ich wpływ na ceny prądu
Koszt prądu dla końcowych odbiorców zawiera składnik związany z kosztami uprawnień do emisji CO2. W przypadku energii pochodzącej z elektrowni węglowych, opłaty za emisję CO2 stanowią już około 20-30 proc. całkowitego kosztu wytworzenia energii. Cena kilowatogodziny energii elektrycznej w Polsce wzrosła z około 0,50 zł w 2020 r. do ponad 0,80 zł w taryfie G11 dla gospodarstw domowych w 2024 r. Szacuje się, że około 0,15-0,20 zł z tej kwoty stanowią koszty związane z uprawnieniami do emisji CO2.
Od 2027 r. zacznie funkcjonować nowy system ETS2, który obejmie transport drogowy i ogrzewanie budynków. System ten wprowadza dodatkowe opłaty za paliwa kopalne używane w transporcie i ciepłownictwie, co bezpośrednio wpłynie na ceny energii dla konsumentów. Wprowadzenie systemu ETS2 może podnieść cenę za kWh o dodatkowe 0,05-0,10 zł, w zależności od źródła energii używanego do ogrzewania. Gospodarstwa domowe korzystające z kotłów gazowych mogą spodziewać się wzrostu kosztów o 200-400 zł rocznie.
Unia Europejska przewiduje mechanizmy wsparcia dla gospodarstw domowych w ramach sprawiedliwej transformacji. Fundusz Społeczny dla Klimatu, który rozpocznie działalność w 2026 r., ma przeznaczyć 86,7 mld EUR na wsparcie najbardziej dotkniętych wzrostem cen grup społecznych, zgodnie z danymi Komisji Europejskiej. Polska otrzyma z tego funduszu około 11,8 mld EUR w latach 2026-2032. Środki te mają być przeznaczone na:
- bezpośrednie wsparcie finansowe dla gospodarstw domowych o niskich dochodach,
- inwestycje w efektywność energetyczną budynków,
- rozwój odnawialnych źródeł energii,
- programy przekwalifikowania zawodowego w sektorach związanych z paliwami kopalnymi.
Cena uprawnień do emisji CO2 – prognozowana ewolucja kosztów
Cena 1 kwh prądu będzie rosła stopniowo wraz z zaostrzeniem polityki klimatycznej UE. Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego przewidują, że do 2030 r. koszt 1 kwh może wzrosnąć do 1,00-1,20 zł dla gospodarstw domowych, przy założeniu utrzymania obecnego tempa wzrostu cen uprawnień do emisji. Kluczowym czynnikiem wpływającym na przyszłe ceny będzie tempo odchodzenia od węgla w polskiej energetyce – udział węgla w polskim miksie energetycznym ma spaść z obecnych 47 proc. do około 11 proc. w 2030 r.
Równocześnie rozwój odnawialnych źródeł energii może ograniczyć wzrost cen w dłuższej perspektywie. Koszt wytworzenia energii z farm wiatrowych i słonecznych systematycznie spada – w latach 2009-2023 koszty wytworzenia energii słonecznej spadły o 90 proc. Rosnące opłaty za emisję CO2 wpływają nie tylko na gospodarstwa domowe, ale także na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Energochłonne branże, takie jak hutnictwo czy przemysł chemiczny, ponoszą coraz wyższe koszty związane z uprawnieniami do emisji.
Przyszłość kosztów emisji CO2 w Polsce będzie kształtowana przez szereg czynników, w tym tempo transformacji energetycznej, rozwój technologii magazynowania energii oraz politykę klimatyczną na poziomie unijnym. Kluczowe znaczenie będzie miała umiejętność wykorzystania funduszy europejskich na wsparcie ESG i łagodzenie społecznych kosztów transformacji.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
