Czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach?

Czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach? Spadek kosztów technologii nawet o 50 proc. przy jednoczesnych wzrostach cen prądu sprawia, że energia słoneczna wciąż może być opłacalną inwestycją. Wymaga jednak znacznie bardziej strategicznego podejścia niż w erze systemu opustów.

Z artykułu dowiesz się:

• Jak nowe zasady net-billing wpływają na rentowność instalacji fotowoltaicznych?
• Czy dostępne dotacje i ulgi podatkowe mogą skrócić okres zwrotu inwestycji?
• Jakie strategie zwiększają opłacalność fotowoltaiki w 2025 roku?

Nowe zasady net-billing zmieniły reguły gry

System net-billing wprowadzony w kwietniu 2022 r. zakończył erę prostych rozliczeń 1:1. Od lipca 2024 r. prosumenci rozliczają się według rynkowej ceny energii (RCE), co oznacza zmienne stawki w zależności od pory dnia. Ta zmiana wpłynęła na to, czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach.

Wprowadzenie rozliczeń godzinowych oznacza, że nadwyżki energii sprzedawane są po cenach rynkowych – czasem bardzo niskich w godzinach południowych, gdy wszystkie instalacje produkują najwięcej prądu. Z drugiej strony zwiększony depozyt prosumencki ze współczynnikiem 1,23 oraz wyższy zwrot nadpłaty do 30 proc. częściowo rekompensują te straty. Kluczem do sukcesu stało się maksymalizowanie autokonsumpcji – bezpośredniego zużycia energii z własnej instalacji.

System oferuje również pewną elastyczność. Prosumenci, którzy rozpoczęli produkcję przed lipcem 2024 r. mogą wybierać między starym systemem miesięcznych rozliczeń (RCEm) a nowym godzinowym (RCE). Ta możliwość wyboru pozwala na optymalizację kosztów w zależności od profilu zużycia energii.

Spadające koszty technologii poprawiają opłacalność

Rynek fotowoltaiczny przeszedł przez spektakularną korektę cenową. Ceny wysokiej jakości paneli spadły nawet o 50 proc. względem początku 2024 r. To zmienia kalkulacje opłacalności. Średni koszt instalacji mieści się obecnie w przedziale 4000-9000 złotych brutto za 1 kWp mocy zainstalowanej.

Przykłady pokazują skalę zmian. System o mocy 5 kW, który jeszcze rok temu kosztował 50-60 tys. złotych, dziś można zainstalować za 28-46 tys. złotych. Program Mój Prąd 6.0 oferuje dodatkowo wsparcie do 28 tys. złotych, choć dla instalacji zgłoszonych po 31 lipca 2024 r. konieczna jest inwestycja w magazyn energii.

Ulga termomodernizacyjna rozszerzona w 2025 r. o magazyny energii pozwala odliczyć do 53 tys. złotych na osobę. Połączenie spadających kosztów technologii z dostępnymi dotacjami sprawia, że skróciło okres zwrotu z inwestycji do 2-6 lat w zależności od wielkości instalacji i profilu zużycia.

Autokonsumpcja decyduje o opłacalności fotowoltaiki

Odpowiedź na pytanie, czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach, w dużej mierze zależy od zdolności do wykorzystania produkowanej energii na bieżąco. Zużywana bezpośrednio z instalacji nie podlega rozliczeniu według zmiennych cen rynkowych – to najcenniejszy element całego systemu.

Przykład praktyczny pokazuje wagę tego czynnika. Instalacja 5 kWp produkująca 5200 kWh rocznie przy 50-proc. poziomie autokonsumpcji generuje oszczędności rzędu 4250 złotych rocznie. Zwiększenie autokonsumpcji do 70 proc. może podnieść roczne oszczędności nawet o 20-30 proc. Osiągnąć to można przez inteligentne zarządzanie zużyciem – uruchamianie pralek, zmywarek czy ładowanie samochodów elektrycznych w godzinach największej produkcji.

Magazyny energii stają się niemal niezbędnym elementem nowoczesnej instalacji fotowoltaicznej. Pozwalają nie tylko na zwiększenie autokonsumpcji, ale również na wykorzystanie energii w godzinach najwyższych stawek. Inwestycja w magazyn może skrócić okres zwrotu całego systemu o około rok, choć wymaga dodatkowych nakładów finansowych rzędu 15-25 tys. złotych.

Magazyny energii jako gwarancja rentowności

Znaczenie magazynów energii w kontekście tego, czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach, trudno przecenić. Pozwalają one na przesunięcie zużycia energii z godzin niskich cen na okresy najwyższych stawek. Program Mój Prąd 6.0 przewiduje dofinansowanie magazynów energii do 16 tysięcy złotych. Magazyn o pojemności 10 kWh pozwala na zwiększenie autokonsumpcji z typowych 30-40 proc. do poziomu 70-80 proc. To oznacza nie tylko wyższe oszczędności, ale również większą niezależność energetyczną gospodarstwa domowego. Magazyny oferują dodatkową korzyść w postaci zabezpieczenia przed awariami sieci. Nowoczesne systemy zarządzania energią potrafią również przewidywać ceny energii i automatycznie optymalizować ładowanie oraz rozładowywanie magazynu.

Prosument wirtualny otwiera nowe możliwości

Instytucja prosumenta wirtualnego wprowadzona w lipcu 2025 r. to rewolucyjna zmiana, która rozszerza odpowiedź na pytanie, czy opłaca się fotowoltaika na nowych zasadach. Rozwiązanie to pozwala na korzystanie z OZE bez posiadania własnej instalacji, co otwiera drzwi przed mieszkańcami bloków, najemcami czy firmami bez odpowiednich warunków technicznych.

Prosument wirtualny może zakupić udziały w farmie fotowoltaicznej i rozliczać się podobnie jak właściciel domowej instalacji. To szczególnie istotne w kontekście celów dekarbonizacji i realizacji założeń zrównoważonego rozwoju. Każdy może teraz aktywnie uczestniczyć w transformacji energetycznej, niezależnie od posiadanej nieruchomości. Model prosumenta wirtualnego wpisuje się również w szerszy kontekst strategii ESG przedsiębiorstw. Firmy mogą w ten sposób redukować swój ślad węglowy bez konieczności dużych inwestycji infrastrukturalnych. To ważny element realizacji celów europejskiego zielonego ładu.

Rosnące ceny prądu wspierają opłacalność

Kryzys energetyczny lat 2021-2022 doprowadził do trwałych zmian w strukturze kosztów energii. Prognozy ekspertów wskazują na dalszy wzrost cen energii o 8-12 proc. rocznie. Fotowoltaika staje się więc nie tylko opłacalną inwestycją, ale wręcz koniecznością dla gospodarstw domowych chcących kontrolować koszty energii. W kontekście inflacji sięgającej 10-15 proc. fotowoltaika oferuje skuteczną ochronę przed wzrostem kosztów. Instalacja fotowoltaiczna zapewnia stabilny koszt energii przez okres 20-25 lat, niezależnie od wahań rynkowych czy polityki energetycznej. To szczególnie ważne dla przedsiębiorstw planujących długoterminowe strategie operacyjne.

Wysokie ceny energii skróciły okres zwrotu inwestycji do rekordowo niskich poziomów. Przykładowa instalacja 5 kWp za 25 tys. złotych (po dotacjach) zwraca się obecnie w ciągu 3-4 lat, następnie przez kolejne 15-20 lat generując czyste oszczędności. To rentowność porównywalna z najlepszymi dostępnymi instrumentami finansowymi.

NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI

1. Fotowoltaika na nowych zasadach pozostaje opłacalną inwestycją dzięki spadkowi kosztów technologii o 50 proc. i rosnącym cenom energii – okres zwrotu skrócił się do 2–6 lat przy wykorzystaniu dostępnych dotacji.
2. Sukces inwestycji zależy od maksymalizacji autokonsumpcji i inwestycji w magazyny energii, które pozwalają zwiększyć wykorzystanie własnej energii z 30–40 proc. do 70–80 proc.
3. Wprowadzenie prosumenta wirtualnego demokratyzuje dostęp do odnawialnych źródeł energii, umożliwiając uczestnictwo w transformacji energetycznej także osobom bez własnych instalacji.

Aleksandra Mrozek-Nowak

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG. E-mail: a.mrozek@akademiaesg.pl

Napisz do nas