ESG w praktyce: co jest priorytetem dla sektora odpadowego?

Emisje gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie gleb i wód, bezpieczeństwo pracy oraz zgodność z przepisami – to najważniejsze kwestie ESG w branży odpadowej. To właśnie na te obszary patrzą dziś klienci, partnerzy biznesowi, urzędnicy czy banki. Firmy, które mają nad tym kontrolę, działają spokojniej, unikają kar i pokazują, że podchodzą do swojej działalności odpowiedzialnie. 

Z artykułu dowiesz się: 

• Na które aspekty ESG powinny zwracać uwagę firmy z branży odpadowej i recyklingowej?
• W jaki sposób firmy mogą analizować istotność poszczególnych kwestii ESG i ustalać swoje priorytety?

W każdej branży inne aspekty ESG wysuwają się na pierwszy plan. W przypadku firm działających w sektorze odpadowym i recyklingowym najważniejsze są kwestie środowiskowe – takie jak sposób gospodarowania odpadami czy ryzyko zanieczyszczenia ziemi lub wody. Ale równie ważne są sprawy społeczne, jak bezpieczeństwo pracowników, oraz organizacyjne, czyli na przykład przestrzeganie przepisów i standardów branżowych.

Wskazówki, które ułatwiają identyfikację najistotniejszych kwestii ESG dla tej branży, znajdują się w „Przewodniku po ESG dla firm z sektora MŚP” opracowanym przez Polskie Stowarzyszenie ESG we współpracy z Łukasiewicz – ITECH.

_{źródło: Przewodnik po ESG dla firm z sektora MŚP}

Wyzwania środowiskowe w branży odpadowej

Jednym z ważniejszych obszarów środowiskowych dla firm z branży odpadowej jest zarządzanie energią i emisjami gazów cieplarnianych. Chodzi m.in. o ograniczanie emisji metanu ze składowisk, który ma wielokrotnie większy wpływ na klimat niż dwutlenek węgla. Firmy powinny także optymalizować zużycie energii elektrycznej i cieplnej, inwestować w instalacje OZE (np. panele fotowoltaiczne w infrastrukturze zakładów) oraz modernizować flotę, by zmniejszyć emisje w logistyce.

Kolejny istotny temat to zanieczyszczenie wody i gleby. Przedsiębiorstwa muszą zapobiegać przedostawaniu się zanieczyszczeń do środowiska naturalnego, szczególnie w kontekście składowisk odpadów i procesów przetwórczych. Znaczenie ma również ochrona bioróżnorodności (sposób użytkowania gruntów i lokalizacja instalacji nie mogą zagrażać lokalnym ekosystemom) oraz kwestie związane z gospodarką wodną, gdzie chodzi zarówno o racjonalny pobór, jak i efektywne wykorzystanie wody w procesach technologicznych.

Szeroko dyskutowanym tematem jest wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego oraz związane z nią postępowanie z odpadami niebezpiecznymi i zwiększanie efektywności procesów recyklingu. Dobre praktyki obejmują także minimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów i maksymalizowanie ponownego wykorzystania surowców.

BHP to podstawa

Podstawą w sektorze gospodarowania odpadami jest BHP. Pracownicy mający kontakt z poszczególnymi frakcjami odpadowymi – w tym również z substancjami niebezpiecznymi – muszą mieć zapewnione odpowiednie środki ochrony, przeszkolenie i procedury awaryjne. 

Istotne jest również oddziaływanie przedsiębiorstwa na lokalną społeczność. Zakłady przetwarzania odpadów często funkcjonują na obrzeżach miast lub w pobliżu terenów zamieszkałych. Dbałość o relacje z mieszkańcami, przejrzysta komunikacja i minimalizowanie uciążliwości (np. zapachów, hałasu, transportu) są ważnym elementem społecznej odpowiedzialności.

Walka z szarą strefą i zarządzanie łańcuchem dostaw

Najważniejszymi elementami w obszarze ładu korporacyjnego są: przestrzeganie wymagających przepisów prawa oraz etyczne prowadzenie działalności. Szczególnie dużym problemem jest szara strefa – nielegalne obracanie odpadami i obchodzenie przepisów. Dlatego transparentność operacyjna, np. poprzez publikację raportów niefinansowych, wzmacnia zaufanie partnerów biznesowych i klientów. 

Kolejnym istotnym elementem jest odpowiedzialne zarządzanie łańcuchem dostaw. Przedsiębiorstwa powinny weryfikować, czy ich podwykonawcy działają zgodnie z podobnymi standardami etycznymi i środowiskowymi. Przykładowo, firmy współpracujące z zakładami unieszkodliwiającymi odpady niebezpieczne powinny dostarczać je odpowiednio oznakowanymi pojazdami i zabezpieczeniem ładunku, by zminimalizować ryzyko skażenia środowiska podczas transportu, a także ludzi podczas rozładunku. 

Ocena istotności dla działań ESG

Kolejnym krokiem w określaniu konkretnych działań dla firmy powinno być przypisanie poszczególnym obszarom ESG poziomu istotności: wysokiego, średniego lub niskiego – w zależności od ich znaczenia dla działalności danego przedsiębiorstwa. Ułatwia to zdefiniowanie hierarchii działań – zarówno pod kątem wpływu danego tematu na działalność firmy, jak i jego znaczenia dla interesariuszy (np. klientów, pracowników, społeczności lokalnych, administracji publicznej) – wyjaśnia Przewodnik po ESG dla firm z sektora MŚP. 

W przypadku firm odpadowych i recyklingowych, do obszarów o wysokiej istotności z punktu widzenia wpływu na firmę należą m.in.:

• koszty związane z gospodarowaniem odpadami i ograniczaniem ich powstawania,
• efektywność procesów recyklingu (zbiórka, przetwarzanie, transport),
• wpływ przepisów krajowych i unijnych (zwłaszcza norm środowiskowych i standardów pracy),
• wdrażanie innowacji obniżających koszty lub poprawiających efektywność,
• ryzyko odpowiedzialności za szkody środowiskowe i potencjalne kary,
• zmienność cen oraz popytu na surowce wtórne, wpływająca na opłacalność działalności.

Z kolei z perspektywy interesariuszy, wysoką istotność mogą mieć kwestie takie jak:

• wpływ działalności na środowisko (redukcja emisji, ochrona zasobów, ograniczenie składowania odpadów),
• zdrowie i bezpieczeństwo pracowników oraz społeczności lokalnych,
• jakość warunków pracy w zakładach przetwarzania,
• odpowiedzialność społeczna i przejrzystość działań,
• raportowanie postępów w zakresie recyklingu i stosowanie etycznych praktyk,
• edukacja ekologiczna (np. promowanie segregacji odpadów),

Takie podejście pozwala firmom nie tylko lepiej zarządzać ryzykami i obowiązkami regulacyjnymi, ale także budować trwałe relacje z otoczeniem.

Przeczytaj także: 

• Ekologiczne działania do wdrożenia już dziś – praktyczny przewodnik dla MŚP | Baza wiedzy – Akademia ESG
• ESG w praktyce: które branże zmagają się z największymi wyzwaniami? | Baza wiedzy – Akademia ESG

Marta Kubacka

Dziennikarka, copywriterka, autorka książki „Gra na giełdzie. Podręcznik początkującego inwestora”, właścicielka firmy Pracownia Smart. Ukończyła studia ekonomiczne na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie oraz studia dziennikarskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się tekstach dotyczących branży nieruchomości, co zaowocowało licznymi publikacjami w ogólnopolskich serwisach i prasie. Jej pasja do pisania, solidne wykształcenie oraz bogate doświadczenie pozwoliły osiągnąć już wiele, ale wciąż ma apetyt na więcej. E-mail: m.kubacka@akademiaesg.pl

Napisz do nas