ESG w branży chemicznej: które obszary mają największe znaczenie?

Branża chemiczna należy do najbardziej regulowanych i zarazem najmocniej obciążonych środowiskowo sektorów przemysłu. Emisje, odpady, zużycie zasobów i kontakt z substancjami niebezpiecznymi to obszary, które wymagają szczególnego nadzoru. Na które aspekty ESG warto zwrócić największą uwagę w tych realiach? 

Z artykułu dowiesz się: 

1. Jak firmy chemiczne ograniczają emisje, zużycie zasobów i wpływ na środowisko?
2. Jakie działania podejmują na rzecz bezpieczeństwa pracowników i warunków pracy?
3. Jak wygląda zarządzanie zgodnością z regulacjami  w branży chemicznej?

Branża chemiczna odgrywa strategiczną rolę w strukturze polskiej gospodarki. Obejmuje cztery główne segmenty: chemię masową, paliwa i produkty rafinacji ropy naftowej, przetwórstwo chemiczne oraz chemię niskotonażową. Tworzy ją około 22 tys. przedsiębiorstw, zatrudniających ponad 341 tys. osób. 

Jak wynika z danych Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, wartość produkcji sprzedanej sektora przekracza 488 mld zł, co stanowi ponad 18 proc. całkowitej produkcji przemysłowej w Polsce. Czyni to przemysł chemiczny nie tylko jednym z największych, ale także jednym z najbardziej wpływowych pod względem środowiskowym i społecznym. Które aspekty w związku z tym są dla branży najbardziej istotne? Można się tego dowiedzieć m.in z „Przewodnika po ESG dla firm z sektora MŚP” opracowanego przez Polskie Stowarzyszenie ESG. 

_{źródło: Przewodnik po ESG dla firm z sektora MŚP.}

Aspekty środowiskowe w branży chemicznej

Firmy z branży chemicznej należą do grona tych, które w największym stopniu oddziałują na środowisko. Z tego powodu podlegają ścisłym regulacjom w zakresie emisji, zużycia zasobów, gospodarowania odpadami i stosowania substancji niebezpiecznych. 

Przede wszystkim produkcja chemikaliów wiąże się z wysokim zużyciem energii i znaczną emisją gazów cieplarnianych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przedsiębiorstwa muszą raportować emisje w ramach systemu EU ETS (zakres 1 i 2, a coraz częściej także 3) oraz podejmować działania zmniejszające ślad węglowy, m.in. przez modernizację instalacji, automatyzację procesów czy wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych.

Konieczne jest mądre gospodarowanie zasobami wodnymi. Woda w przemyśle chemicznym pełni funkcję chłodziwa, rozpuszczalnika i składnika reakcji, co przy dużym zużyciu wymusza odzysk wód procesowych, wdrażanie obiegów zamkniętych oraz precyzyjny monitoring strat.

Kolejnym obszarem wymagającym szczególnej uwagi jest gospodarowanie odpadami chemicznymi, w tym niebezpiecznymi substancjami żrącymi, toksycznymi czy łatwopalnymi. Przedsiębiorstwa muszą je klasyfikować, identyfikować, transportować i utylizować zgodnie z regulacjami. Równie istotne jest minimalizowanie ilości odpadów u źródła i wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego. W praktyce oznacza to m.in. recykling, stosowanie surowców odnawialnych czy projektowanie produktów o dłuższym cyklu życia.

Branża musi też ściśle kontrolować emisje zanieczyszczeń – nie tylko dwutlenku węgla, lecz także pyłów, tlenków siarki i azotu oraz substancji szkodliwych dla wód i gleb. Istotną rolę odgrywa tu hermetyzacja procesów, oczyszczanie ścieków oraz stały monitoring środowiskowy.

Firmy chemiczne są również odpowiedzialne za wpływ swoich produktów na ekosystemy – szczególnie w przypadku środków ochrony roślin, które mogą przyczyniać się do degradacji gleby i utraty bioróżnorodności. W odpowiedzi część przedsiębiorstw rozwija alternatywne rozwiązania, takie jak biopestycydy czy środki o zmniejszonym oddziaływaniu na środowisko.

Wyzwania społeczne i governance

Pracownicy branży chemicznej są często narażeni na kontakt z substancjami szkodliwymi. Firmy muszą więc zapewniać odpowiednie środki ochrony indywidualnej, wentylację, kontrolę narażenia oraz dostęp do badań profilaktycznych. Istotne jest też dostosowanie warunków pracy do obowiązujących norm oraz ścisła kontrola środowiska pracy w celu zapobiegania chorobom zawodowym. Systematyczne szkolenia z zakresu BHP, zarządzania substancjami niebezpiecznymi i procedur awaryjnych są obowiązkowe. 

Firmy chemiczne muszą bezwzględnie przestrzegać przepisów krajowych i unijnych, w szczególności rozporządzeń REACH (dotyczącego rejestracji, oceny i autoryzacji chemikaliów) oraz CLP (klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji). Ich implementacja wymaga wdrożenia systemów zarządzania zgodnych z międzynarodowymi normami, takimi jak ISO 14001 (zarządzanie środowiskowe) i ISO 45001 (bezpieczeństwo i higiena pracy). Systemy te pozwalają na systematyczne monitorowanie ryzyk oraz zapobieganie niezgodnościom. Do tego odpowiedzialność organizacji nie kończy się na ich własnych procesach i obejmuje również działania dostawców. 

Przeczytaj także: 

• Modernizacja instalacji to duży koszt. Mimo to opłaca się ją przeprowadzić | Baza wiedzy – Akademia ESG
• Strategia wodorowa UE i Polskie ambicje | Baza wiedzy – Akademia ESG

Marta Kubacka

Dziennikarka, copywriterka, autorka książki „Gra na giełdzie. Podręcznik początkującego inwestora”, właścicielka firmy Pracownia Smart. Ukończyła studia ekonomiczne na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie oraz studia dziennikarskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się tekstach dotyczących branży nieruchomości, co zaowocowało licznymi publikacjami w ogólnopolskich serwisach i prasie. Jej pasja do pisania, solidne wykształcenie oraz bogate doświadczenie pozwoliły osiągnąć już wiele, ale wciąż ma apetyt na więcej. E-mail: m.kubacka@akademiaesg.pl

Napisz do nas