W gąszczu 90 wskaźników określonych przez Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju, firmy muszą zdecydować, które z nich rzeczywiście odzwierciedlają ich kondycję finansową oraz wpływ na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Jak zorganizować ten proces, aby był zgodny z regulacjami, odzwierciedlał rzeczywiste wpływy, a jednocześnie przynosił realną wartość dla przedsiębiorstwa?
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest zasada podwójnej istotności i dlaczego jest ważna?
- Jak przeanalizować działalność firmy w kontekście ESG?
- Jak zbierać dane i uwzględnić wpływ firmy na otoczenie oraz otoczenia na firmę?
- Z jakimi regulacjami i standardami trzeba się zapoznać?
Zrównoważony rozwój stał się jednym z głównych priorytetów regulacyjnych Unii Europejskiej, czego odzwierciedleniem jest dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive). Wprowadza ona nowe, obowiązkowe standardy raportowania pozafinansowego, które obejmują aspekty środowiskowe, społeczne i ład korporacyjny (ESG). W 2025 r. pierwsza grupa przedsiębiorstw będzie zobowiązana do złożenia raportów ESG. W procesie ich tworzenia przedsiębiorstwa muszą przestrzegać Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). W wytycznych tych dużą rolę odgrywa za to zasada podwójnej istotności, która wymaga dokonania analizy wpływu przedsiębiorstwa na otoczenie oraz wpływu otoczenia na własną działalność. Ułatwieniem w tworzeniu raportu ESG jest to, że firmy mogą same decydować, które wskaźniki określone w ESRS są dla nich istotne, opierając się właśnie na analizie podwójnej istotności.
Analiza podwójnej istotności – co musisz o niej wiedzieć?
Istotność określa, które dane są na tyle ważne, aby uwzględnić je w raporcie ESG. Dzięki temu firmy mogą skupić się na ujawnieniach, które są najważniejsze z punktu widzenia interesariuszy, a jednocześnie mają największe znaczenie dla samego przedsiębiorstwa. W tym kontekście, analiza podwójnej istotności opiera się na dwóch perspektywach. Pierwsza, określana jako istotność wpływu, koncentruje się na tym, jak działalność firmy oddziałuje na środowisko i społeczeństwo. Mowa tu zarówno o pozytywnych, jak i negatywnych skutkach, które mogą wystąpić w różnych horyzontach czasowych – krótkim, średnim i długim. Na przykład przedsiębiorstwo produkcyjne, które ogranicza emisje dwutlenku węgla, dzięki inwestycjom w nowoczesne technologie, może zmniejszać swój negatywny wpływ na środowisko. Jednocześnie, jeżeli jego łańcuch dostaw opiera się na nieodpowiedzialnych praktykach podwykonawców, może powodować negatywne skutki dla środowiska.
Druga perspektywa, czyli istotność finansowa, analizuje związek pomiędzy czynnikami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi a wynikami finansowymi firmy. Chodzi tu o ocenę, jak otoczenie – np. zmieniające się regulacje, ryzyko klimatyczne czy preferencje konsumentów – wpływa na przepływy pieniężne, koszty kapitału czy dostęp do finansowania. Na przykład przedsiębiorstwo, które nie uwzględnia ryzyka związanego z emisjami, może w przyszłości stanąć w obliczu wyższych opłat lub barier w dostępie do kapitału.
Zasady analizy podwójnej istotności
Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju szczegółowo definiują, w jaki sposób firmy powinny przeprowadzać analizę podwójnej istotności. Przede wszystkim – obie perspektywy (wpływu i finansowa) – są równie ważne. Nie można ograniczać raportowania wyłącznie do jednej z nich. Analiza musi uwzględniać rzeczywiste i potencjalne oddziaływania w całym łańcuchu wartości. Na przykład firma może nie mieć bezpośredniego wpływu na degradację środowiska, ale jej poddostawcy już tak. Proces oceny powinien być rzetelny i oparty na dowodach, a sam raport nie może wykluczać istotnych tematów. Nawet kwestie trudne lub kontrowersyjne muszą się w nim znaleźć, jeśli zostały zidentyfikowane jako istotne.
Prawidłowe przeprowadzenie analizy pozwala na identyfikację najważniejszych kwestii ESG. Można ją podzielić na kilka etapów.
Etap 1: Zrozumienie kontekstu działalności firmy
Pierwszym krokiem jest gruntowna analiza otoczenia rynkowego (w tym trendów branżowych i praktyk konkurencji) oraz otoczenia regulacyjnego (wymogi prawne i standardy, takie jak ESRS). Należy równocześnie dokonać analizy struktury łańcucha wartości – dostawców, partnerów biznesowych i odbiorców końcowych.
Na tym etapie ważne jest zrozumienie modelu biznesowego firmy, jej strategii oraz dotychczasowych działań w obszarze zrównoważonego rozwoju. Ważnym źródłem informacji są raporty wewnętrzne, dane operacyjne oraz konsultacje z menadżerami poszczególnych działów organizacji.
Etap 2: Zbieranie i analiza danych
W kolejnym kroku zbierane są dane, które pomogą zidentyfikować istotne kwestie ESG. Na tym etapie istotne jest uwzględnienie dwóch perspektyw: „inside-out” – ocenia, jak firma wpływa na otoczenie zewnętrzne, w tym środowisko, społeczeństwo i gospodarkę, oraz „outside-in” – analizuje, jak czynniki zewnętrzne, takie jak zmiany klimatyczne, regulacje czy zmiany preferencji konsumentów, wpływają na firmę.
Na tym etapie wymaga się zastosowania listy zagadnień zrównoważonego rozwoju AR16 zawartej w ESRS 1. Lista ta obejmuje 90 zagadnień podzielonych na trzy poziomy szczegółowości, co umożliwia kompleksowe podejście do identyfikacji kwestii istotnych dla firmy.
Na podstawie zgromadzonych danych firma dokonuje oceny istotności każdej zidentyfikowanej kwestii, ponownie w dwóch wymiarach – istotności wpływu i istotności finansowej.
Etap 3: Weryfikacja wyników i przygotowanie raportu
W kolejnym kroku firma musi upewnić się, że proces analizy był przeprowadzony rzetelnie i zgodnie z wytycznymi ESRS. W tym celu należy dokonać opisu procesu, czyli kroków przeprowadzonych w ramach analizy, zgodnie z wymogami IRO-1 i IRO-2 w ESRS 2 (wyjaśnione w dalszej części tekstu). Zgodnie z wymogiem SBM-3, lista wdrożonych procedur powinna zawierać szczegółowy opis wpływu, ryzyk i szans, które zostały zostały zidentyfikowane jako istotne podczas analizy podwójnej istotności oraz uzasadnienie ich istotności.
Warto pamiętać, że gotowy raport ESG podlega zewnętrznemu audytowi, co zwiększa jego wiarygodność, ale również podnosi wymagania dotyczące rzetelności i kompletności ujawnionych danych.
Gdzie szukać szczegółowych informacji o analizie podwójnej istotności?
W celu przeprowadzenia analizy podwójnej istotności zgodnie z wymogami ESRS, warto sięgnąć do dwóch dokumentów: ESRS 1 oraz ESRS 2. Te standardy zawierają szczegółowe wytyczne dotyczące procesu oceny istotności oraz ujawniania wyników:
- Rozdział 3 ESRS 1 opisuje podstawowe koncepcje ESG, w tym zasadę podwójnej istotności. Znajdują się tu szczegółowe parametry każdej perspektywy, co pozwala na lepsze zrozumienie podstaw analizy podwójnej istotności.
- Część AR16 ESRS 1 – zawiera ustrukturyzowaną listę 90 zagadnień zrównoważonego rozwoju, które powinny zostać uwzględnione w badaniu istotności. Lista ta jest podzielona na trzy poziomy szczegółowości, a każde zagadnienie jest dodatkowo opisane w odpowiadającym mu standardzie, co ułatwia jego zastosowanie w praktyce.
Dodatkowo w ESRS 2 znajdą się wymogi IRO-1, IRO-2 i SBM-3, które określają obowiązek szczegółowego opisu procesu badania istotności, nakazują przedstawienie listy wszystkich istotnych wpływów, ryzyk i szans, które zostały zidentyfikowane w trakcie badania, a także regulują sposób sporządzenia i ujawnienia listy standardów oraz wymogów, które zostały uznane za istotne w wyniku przeprowadzonej analizy.
Te dokumenty stanowią fundament merytoryczny dla każdego, kto planuje przeprowadzenie analizy podwójnej istotności w swojej organizacji. Warto podejść do tego procesu z pełnym zaangażowaniem, traktując go nie jako obowiązek, lecz szansę na długoterminowy rozwój i tworzenie wartości dla przedsiębiorstwa.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
