Zmieniający się klimat oraz malejące zasoby wody sprawiają, że efektywne zarządzanie wodą staje się jednym z najważniejszych wyzwań współczesności. Polska, dysponująca jednymi z najmniejszych zasobów wody słodkiej w Europie, coraz dotkliwiej odczuwa skutki suszy. W odpowiedzi na te problemy rozwijana jest koncepcja małej retencji, łącząca ochronę środowiska z praktycznym podejściem do zarządzania zasobami wodnymi.
Czym jest mała retencja?
Mała retencja obejmuje działania służące zatrzymywaniu i gromadzeniu wody opadowej oraz powierzchniowej w naturalnych lub sztucznych zbiornikach. W odróżnieniu od dużych zapór wodnych, skupia się na lokalnych rozwiązaniach, takich jak budowa niewielkich stawów, rowów retencyjnych, rewitalizacja mokradeł czy wykorzystanie miejskiej infrastruktury – zielonych dachów i ogrodów deszczowych. Takie działania poprawiają bilans wodny, zmniejszają ryzyko powodzi i suszy oraz wspierają różnorodność biologiczną.
Znaczenie małej retencji w kontekście zmian klimatu
Malejąca liczba opadów i rosnące temperatury prowadzą do częstszych susz oraz problemów z utrzymaniem odpowiednich zasobów wodnych. Mała retencja pomaga w zatrzymywaniu wody w krajobrazie, ogranicza jej szybki odpływ do rzek i mórz, a także wspiera ekosystemy, przyczyniając się do ochrony mokradeł i siedlisk zwierząt. Lokalne zbiorniki wodne wpływają również na mikroklimat, zwiększając wilgotność powietrza i obniżając temperaturę.
Rozwiązania związane z małą retencją sprawdzają się zarówno na terenach miejskich, jak i wiejskich. W miastach stanowią część błękitno-zielonej infrastruktury, gdzie ogrody deszczowe i zbiorniki retencyjne ograniczają odpływ wody deszczowej i wspierają ekosystemy. Na obszarach rolniczych stosuje się budowę małych zbiorników wodnych i rowów melioracyjnych, które pomagają zatrzymywać wodę na polach uprawnych. W Polsce skuteczność takich działań potwierdza program „Stop suszy!”, realizowany przez Wody Polskie, dzięki któremu powstają nowe zbiorniki wodne i rewitalizowane są mokradła, co poprawia bilans wodny w wielu regionach kraju.
Jak mała retencja wpływa na przedsiębiorstwa?
Działania związane z małą retencją mogą przynieść wymierne korzyści przedsiębiorstwom, szczególnie w sektorach rolnictwa i budownictwa. Firmy mogą inwestować w systemy gromadzenia i wykorzystywania wody opadowej, co zmniejsza koszty operacyjne i ryzyko strat wynikających z suszy. Ponadto, dostępne są dofinansowania z programów unijnych i krajowych wspierających zrównoważoną gospodarkę wodną, co czyni takie inwestycje jeszcze bardziej opłacalnymi.
Mała retencja przynosi liczne korzyści zarówno lokalnym społecznościom, jak i całemu środowisku. Zatrzymywanie wody opadowej pozwala na skuteczniejszą walkę z powodziami i suszami, wspiera rolnictwo oraz poprawia warunki życia w miastach poprzez zwiększenie terenów zielonych i poprawę jakości powietrza. W dłuższej perspektywie przyczynia się do większej odporności ekosystemów na ekstremalne zjawiska pogodowe.
Mała retencja to skuteczne narzędzie w walce z problemami wodnymi w dobie zmian klimatu. Lokalne działania, takie jak tworzenie zbiorników retencyjnych, rewitalizacja mokradeł czy rozwój błękitno-zielonej infrastruktury, wspierają ochronę zasobów wodnych oraz różnorodności biologicznej. Wdrażając projekty małej retencji, zarówno przedsiębiorstwa, jak i społeczności lokalne mogą zabezpieczyć się przed skutkami suszy oraz aktywnie przyczyniać się do budowy bardziej zrównoważonej przyszłości.
