Sektor transportu to jeden z najtrudniejszych do zdekarbonizowania obszarów współczesnej gospodarki – odpowiadający za około 25% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, w tym za przeważającą część emisji z ropy naftowej. W obliczu zobowiązań wynikających z pakietu Fit for 55, polityki neutralności klimatycznej, dyrektywy CSRD i standardów ESG, dekarbonizacja transportu staje się nie tylko celem środowiskowym, ale też elementem konkurencyjności gospodarczej, bezpieczeństwa energetycznego i odporności systemowej.
Zmiana modelu transportowego wymaga nie tylko nowych technologii napędowych, ale też przekształcenia infrastruktury, logistyki, zachowań konsumenckich i strategii korporacyjnych. To transformacja obejmująca elektromobilność, wodór, biopaliwa, transport zbiorowy, cyfryzację i rozwój gospodarki obiegu zamkniętego, która wpływa na całą architekturę systemu mobilności.
Fit for 55 i koniec silników spalinowych: punkt zwrotny w polityce UE
W ramach pakietu Fit for 55, Unia Europejska przyjęła regulacje zakładające zakaz rejestracji nowych samochodów z silnikami spalinowymi po 2035 roku. Oznacza to, że wszystkie nowe pojazdy osobowe i lekkie dostawcze będą musiały być zeroemisyjne w eksploatacji. Równolegle rozwijany jest system EU ETS 2, który od 2027 roku obejmie transport drogowy, wprowadzając realne koszty emisji również dla użytkowników końcowych.
To systemowe bodźce, które mają przyspieszyć elektryfikację flot, rozwój infrastruktury ładowania, wdrażanie alternatywnych paliw oraz zmianę struktury mobilności w miastach i między aglomeracjami. Dekarbonizacja transportu to nie tylko zmiana technologii – to zmiana modelu użytkowania, promująca transport publiczny, rowerowy, car-sharing, współdzielenie usług i redukcję zbędnych podróży.
CSRD i ESG: dekarbonizacja transportu jako wskaźnik wpływu środowiskowego
Zgodnie z dyrektywą CSRD, firmy raportujące wpływ środowiskowy muszą ujawniać emisje Scope 1, 2 i 3, w tym szczegółowe dane dotyczące logistyki, floty, transportu towarów i podróży służbowych. W tym kontekście dekarbonizacja transportu staje się kluczowym komponentem strategii ESG, umożliwiającym realne obniżenie emisji operacyjnych i pośrednich.
Wdrażanie pojazdów elektrycznych, hybrydowych, na biogaz lub bioLNG, inwestycje w ładowarki zasilane energią ze świadectwem pochodzenia, optymalizacja tras, zmiana dostawców usług transportowych – wszystko to może zostać wykazane jako działania środowiskowe w raportach zgodnych z ESRS E1, a także wpłynąć na lepszą ocenę inwestorską i zgodność z taksonomią UE.
Alternatywne paliwa: biogaz, wodór i energia z OZE
Obok elektryfikacji, istotną rolę w dekarbonizacji transportu odgrywają paliwa alternatywne. Szczególnie obiecujący jest biogaz – zwłaszcza pochodzenia rolniczego – który może zasilać lokalny transport zbiorowy, ciężki transport towarowy i pojazdy specjalistyczne. Warto podkreślić, że biogaz może być produkowany w modelu gospodarki obiegu zamkniętego, integrując produkcję z kompostowaniem, recyklingiem bioodpadów i rolą społeczności energetycznych.
Równolegle rozwijany jest transport wodorowy – szczególnie w sektorze ciężkim i kolejowym – gdzie wodór zielony, produkowany z nadwyżek energii z OZE, może stanowić stabilne i zeroemisyjne źródło napędu. Dla miast i regionów inwestujących w zielone budownictwo i efektywność energetyczną, integracja transportu z lokalnymi systemami energetycznymi staje się fundamentem dekarbonizacji.
Cyfryzacja, logistyka i planowanie przestrzenne
Nowoczesne podejście do dekarbonizacji transportu nie może obyć się bez cyfrowych narzędzi zarządzania. Systemy do analizy danych mobilności, monitorowania emisji, optymalizacji łańcuchów dostaw i predykcji zapotrzebowania na transport pozwalają firmom zmniejszyć intensywność emisyjną przy zachowaniu efektywności operacyjnej.
Równie ważne jest wdrażanie zrównoważonego planowania przestrzennego – miast 15-minutowych, stref niskoemisyjnych, integracji transportu z zieloną infrastrukturą, retencją i adaptacją do zmian klimatu. Zielony transport miejski, wspierany przez zamówienia publiczne preferujące pojazdy zeroemisyjne, odgrywa tu rolę nie tylko środowiskową, ale i społeczną – zwiększając dostępność i sprawiedliwość mobilności.
Dekarbonizacja transportu – droga do zrównoważonej mobilności
Dekarbonizacja transportu to nieodwracalny kierunek, który wymaga systemowego podejścia, strategicznych inwestycji i spójności z raportowaniem ESG oraz CSRD. Dla firm to szansa na redukcję śladu węglowego, obniżenie kosztów operacyjnych i zwiększenie wiarygodności środowiskowej. Dla państwa – możliwość osiągnięcia celów klimatycznych, unikania kar i budowy nowoczesnej infrastruktury. Dla obywateli – realna poprawa jakości powietrza, zdrowia i komfortu życia.
