Rząd szykuje reformę PIP. Inspektorzy dostaną większe uprawnienia wobec pracodawców

Do planu prac legislacyjnych Rady Ministrów wpisano projekt ustawy opracowany w Ministerstwie Pracy, który zakłada reformę Państwowej Inspekcji Pracy. Zmiany mają rozszerzyć zakres uprawnień PIP i podnieść skuteczność jej kontroli. W praktyce zmiany mają zapewnić pracownikom silniejszą ochronę – m.in. przed zastępowaniem umów o pracę umowami cywilnoprawnymi.

Reforma Państwowej Inspekcji Pracy tworzona jest przy szerokiej współpracy – z udziałem przedstawicieli związków zawodowych, pracowników, pracodawców oraz samych inspektorów. Cel jest wspólny: skuteczniejsza ochrona praw pracowniczych i poprawa warunków zatrudnienia.

W kwietniu 2025 roku w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powstał specjalny zespół ds. reformy PIP. Od tamtej pory odbyły się trzy spotkania, podczas których wypracowano projekt ustawy modernizującej działanie instytucji. Przyjęcie nowych regulacji będzie realizacją jednego z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy.

Szykują się zmiany w umowach

Dużą zmianą, jaką zakłada projekt MRPiPS, jest przyznanie Państwowej Inspekcji Pracy kompetencji do stwierdzania istnienia stosunku pracy w sytuacji, kiedy zawarto umowę cywilnoprawną w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę. W praktyce oznacza to możliwość wydawania decyzji o przekształceniu takiej umowy w umowę o pracę. Takie uprawnienia będą mieli okręgowi inspektorzy pracy. Od decyzji będzie przysługiwało odwołanie do sądu pracy. 

Projekt zakłada m.in.:

• usprawnienie wymiany danych i informacji pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Państwową Inspekcją Pracy oraz Krajową Administracją Skarbową dla lepszego prowadzenia kontroli i analiz ryzyka;
• zmianę procedur kontrolnych PIP przez wprowadzenie możliwości przeprowadzania kontroli zdalnych z użyciem narzędzi technicznych, a także wprowadzenie elektronicznej dokumentacji powstającej w trakcie kontroli, w tym protokołów;
• przygotowywanie przez Głównego Inspektora Pracy programów kontrolnych – rocznych i wieloletnich – tworzonych na podstawie analizy ryzyka;
• zmiany dotyczące wysokości grzywien za naruszenia praw pracowniczych, które mają przynieść lepszą ochronę zatrudnionych oraz odstraszanie pracodawców łamiących przepisy prawa pracy.

Zmiany także w Państwowej Inspekcji Pracy

Reforma obejmie również zmiany w organizacji Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie z projektem Główny Inspektor Pracy będzie musiał przygotowywać wieloletnią strategię rozwoju instytucji. Dokument ma wskazać m.in. sposoby radzenia sobie z brakami kadrowymi, wdrażania nowoczesnych narzędzi informatycznych wspierających kontrole, a także metody lepszego zarządzania i oceny ryzyka, by działania inspektorów były bardziej celowane i skuteczne. Strategia obejmie również plan szkoleń dla pracowników, tak aby sprawnie wdrażali nowe przepisy i standardy operacyjne.

Wprowadzony zostanie także obowiązek przeprowadzenia audytu systemów bezpieczeństwa IT oraz wydania zarządzenia określającego metody i standardy prowadzenia kontroli.

Co więcej, Główny Inspektor Pracy, prezes ZUS oraz szef KAS mają utworzyć wspólny zespół ds. oceny ryzyka, którego celem będzie zwiększenie skuteczności działań PIP.

Marta Maj

Od ponad 10 lat zajmuję się wszystkim, co związane z contentem. Moje doświadczenie w pracy dziennikarskiej i wrodzona ciekawość tworzą zgrany duet, który pozwala mi tworzyć artykuły, które przeczyta i laik, i ekspert. Dodatkowo zajmuję się korektą tekstów – przecinki, strzeżcie się! E-mail: m.maj@akademiaesg.pl

Napisz do nas