W przyszłym roku polski parlament ma przyjąć ustawę wprowadzającą nową formę ochrony terenów leśnych – tzw. lasy społeczne. Koncepcję opracowało Ministerstwo Klimatu.
Plan zakłada, że wyznaczone obszary leśne mają służyć przede wszystkim ludziom. Zarządzanie nimi będzie koncentrować się na wzmocnieniu funkcji rekreacyjnych, edukacyjnych, zdrowotnych, ochronie różnorodności biologicznej, ochronie ujęć wód oraz ochronie przed powodzią. Tereny te będą odpowiednio chronione, aby zachować ich naturalne walory, a jednocześnie służyć obywatelom.
Lasy społeczne już w opracowaniu
Minister Klimatu i Środowiska, Paulina Hennig-Kloska, poinformowała, że pierwszy etap prac nad projektem „Lasy Społeczne” został zakończony. Ustalone są już granice lasów społecznych w 14 lokalizacjach w całej Polsce. Pojawią się wokół dużych miast i aglomeracji, takich jak Warszawa, Kraków, Gdańsk-Sopot-Gdynia, Wrocław, Łódź, Poznań, Katowice, Bydgoszcz, Toruń, Szczecin, Kielce i Bielsko-Biała. Łącznie lasy społeczne w okolicach tych czternastu miast zajmą 158 tysięcy hektarów terenu, z czego 26 tysięcy hektarów to lasy cenne przyrodniczo, np. ze względu na retencję wody. To około 2,2 proc. lasów Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe.
Lasy do spacerowania, nie do wycinki
Głównym przeznaczeniem tych lasów ma być rekreacja, a nie pozyskiwanie drewna. Minister Hennig-Kloska podkreśliła, że są to lasy, w których ludzie spędzają czas wolny, chodzą na spacery i rekreację. Wiceminister klimatu i środowiska, Mikołaj Dorożała, wyjaśnił, że w lasach społecznych nie będzie prowadzona rębnia zupełna (wycinka wszystkich drzew na danej powierzchni). Zaznaczył jednak, że pewna gospodarka leśna będzie konieczna ze względów bezpieczeństwa i pielęgnacji, ale funkcja gospodarcza nie będzie wiodąca.
Proces tworzenia lasów społecznych składa się z trzech etapów. Po ustaleniu granic kolejnym krokiem będzie opracowanie zasad partycypacyjnego planowania tych obszarów. Obejmie wypracowanie metod ustalania zasad gospodarowania i zaangażowania interesariuszy. Ostatni etap to finalizacja zasad gospodarowania w poszczególnych miastach poprzez spotkania terenowe i warsztaty. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) rozpoczął realizację projektu wspierającego Ministerstwo Klimatu i Środowiska w maju 2025 r., a prace te mają być prowadzone do lipca 2026 r. Równolegle Ministerstwo Klimatu i Środowiska będzie pracować nad zmianami legislacyjnymi, które wprowadzą do ustawy o lasach pojęcie lasów społecznych oraz ogólne regulacje dotyczące ich tworzenia i zagospodarowania. Przepisy te pomogą określić zasady gospodarowania w lasach społecznych oraz ich formalny status jako podkategorii lasów ochronnych.