Ponad rok od uruchomienia warszawskiej Strefy Czystego Transportu (SCT) przepisy po raz pierwszy przełożyły się na karę finansową. Straż Miejska wystawiła historyczny mandat kierowcy, który nadużył prawa do okazjonalnego wjazdu na kontrolowany obszar. Tym samym system, dotąd skupiony na edukowaniu mieszkańców, przeszedł w etap faktycznego egzekwowania zasad. A to dopiero początek – od 2026 r. normy emisji spalin zostaną zaostrzone.
Do ukarania kierowcy doszło w połowie listopada na Pradze-Północ. Mundurowi skorzystali z artykułu 96c Kodeksu wykroczeń, który przewiduje do 500 zł grzywny za naruszenie zakazu wjazdu do strefy. Pomocne okazały się dane z kamer i systemu CEPiK. Warszawskie przepisy dopuszczają możliwość czterech okazjonalnych wjazdów rocznie dla pojazdów, które nie spełniają wymaganych norm. Kierowca przekroczył ten limit – monitoring zarejestrował piąty przejazd, to przesądziło więc o mandacie. Strażnicy korzystają obecnie z czterech kamer rozmieszczanych w punktach wjazdowych do SCT. System automatycznie sprawdza, czy pojazd spełnia kryteria emisji lub czy mieści się w przysługującym limicie przejazdów. Choć granic strefy nie blokują szlabany ani punkty kontrolne, cyfrowy nadzór działa nieprzerwanie.
Gdzie obowiązują ograniczenia?
Warszawska strefa obejmuje 7 proc. powierzchni miasta – centralne dzielnice i ich najbliższe okolice, w tym niemal całe Śródmieście, a także części Woli, Żoliborza, Mokotowa oraz obu Prag. Jej granice wyznaczają główne arterie, m.in. aleja Prymasa Tysiąclecia, Aleje Jerozolimskie, Trasa Łazienkowska czy aleja Stanów Zjednoczonych. Ulice tworzące obwiednię strefy nie podlegają ograniczeniom, możliwy jest więc płynny ruch tranzytowy.
Od 2024 roku obowiązują pierwsze normy emisyjne:
- Benzyna / LPG – zakaz dotyczy aut sprzed 1997 roku lub niespełniających normy Euro 2.
- Diesel / LPG – wykluczone są pojazdy starsze niż 19 lat (sprzed 2005 roku) lub niespełniające normy Euro 4.
Od 2026 roku ostrzejsze wymogi
Miasto zapowiedziało stopniowe zaostrzanie zasad. Kolejna aktualizacja wejdzie w życie już 1 stycznia 2026 r.:
- Pojazdy benzynowe / LPG: minimum Euro 3 lub rocznik 2000 i młodsze.
- Diesle / LPG: minimum Euro 5 lub produkcja nie wcześniej niż w 2009 r.
To najbardziej znaczące zaostrzenie od startu SCT. Władze miasta podkreślają, że zmiany mają służyć redukcji zanieczyszczeń w centrum. Najbardziej rygorystyczne przepisy nie dotyczą jednak wszystkich. Mieszkańcy Warszawy rozliczający tu podatki mogą korzystać ze zwolnienia do końca 2027 r., pod warunkiem, że byli właścicielami pojazdu już przed 1 stycznia 2024 r. Na stałe z obowiązku spełniania norm wyłączono osoby, które ukończyły 70 lat przed końcem 2023 r., a także m.in. motocykle, quady, pojazdy historyczne i zabytkowe oraz samochody osób z niepełnosprawnościami.
Koniec taryfy ulgowej
Pierwszy mandat jest wyraźnym sygnałem, że warszawska SCT przestaje być projektem o charakterze wyłącznie edukacyjnym. Miasto zaczyna egzekwować przepisy, a kolejne lata przyniosą jeszcze bardziej restrykcyjne normy. W centrum stolicy nie będzie miejsca dla najbardziej emisyjnych pojazdów.