Przygotowanie do raportowania danych niefinansowych – od czego zacząć?

Nowe wymogi raportowania ESG w ramach dyrektywy CSRD stawiają przed firmami obowiązek ujawniania szczegółowych danych o ich wpływie na środowisko i społeczeństwo. Choć zasady raportowania finansowego są powszechnie znane w świecie biznesu, to raportowanie danych niefinansowych nadal budzi niepewność. Poznaj praktyczne wskazówki, jak przygotować się do raportowania ESG i wykorzystać narzędzia cyfrowe do zarządzania danymi niefinansowymi. 

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie dane obejmuje raport  ESG i czym są dane niefinansowe?
• Na czym polega analiza podwójnej istotności?
• Jakie narzędzia cyfrowe mogą wspomóc zarządzanie danymi niefinansowymi?

Dla wielu firm nowe obowiązki związane z raportowaniem ESG stanowią wyzwanie, zwłaszcza jeśli wcześniej nie miały doświadczenia w zarządzaniu danymi niefinansowymi. Nie wszystkie przedsiębiorstwa wiedzą, jak przeprowadzić analizę podwójnej istotności, zidentyfikować najważniejsze obszary wpływu na środowisko i społeczeństwo, czy jakie narzędzia cyfrowe mogą wykorzystać podczas procesu gromadzenia i raportowania danych. Dyrektywa CSRD nie pozostawia wiele czasu na dostosowanie się do nowych regulacji. Największe spółki już publikują raporty ESG, a inne wkrótce do nich dołączą. Dla wielu z nich dostosowanie się do nowych przepisów oznacza konieczność gruntownej transformacji sposobu, w jaki zarządzają swoimi danymi.

Nowe wymogi raportowania ESG

Unijne wymagania związane z dyrektywą CSRD znacznie wykraczają poza dotychczasowy standard sprawozdawczości korporacyjnej. Przedsiębiorstwa objęte obowiązkiem raportowania czynników ESG są zobligowane do przeprowadzania analizy podwójnej istotności, która stanowi obowiązkowy element samooceny firmy w procesie raportowania niefinansowego. Dzięki niej przedsiębiorstwo identyfikuje te obszary ESG, które powinny zostać uwzględnione w raporcie. W praktyce oznacza to, że jeśli w procesie analizy podwójnej istotności dany temat okaże się istotny, musi zostać zaraportowany.  

Dany obszar jest uznawany dla firmy za ważny, jeśli ma znaczący wpływ z jednej lub obu perspektyw:

• Wpływ na firmę – temat jest istotny, jeśli może wpływać na sytuację finansową, ryzyko lub szanse rozwoju firmy. Przykładowo, wprowadzenie surowszych regulacji dotyczących emisji spalin może wymagać od firm transportowych wymiany floty na bardziej ekologiczne pojazdy.
• Wpływ firmy na otoczenie – temat jest istotny, jeśli działalność firmy znacząco oddziałuje na środowisko, społeczeństwo lub gospodarkę. Przykładem jest duża emisja dwutlenku węgla, która wywołuje  konkretne skutki środowiskowe.

Jeśli temat jest istotny w którymś z tych wymiarów, należy go uwzględnić w raportowaniu zgodnie z zasadą podwójnej istotności. Analiza jest więc o tyle trudna, że powinna obejmować nie tylko ryzyka i szanse związane z prowadzoną działalnością, ale również wpływ firmy na środowisko i społeczeństwo. Co więcej – od przedsiębiorstw wymaga się dokonania analizy nie tylko na poziomie organizacji ale także jej łańcucha wartości. 

Wojciech Głownia

Chief Executive Officer (CEO), Diaphane Software

Nasze doświadczenie pokazuje, że łańcuch wartości i dostaw bywa wręcz motorem napędowym zmian. Coraz więcej klientów zgłasza się do nas nie dlatego, że do raportowania zobligowani są prawem, ale dlatego, że ich partnerzy biznesowi zadają im pytania w kwestii zrównoważonego rozwoju, bo sami również muszą takie sprawozdania składać. Firmy chcąc dalej współpracować z tymi partnerami, muszą dostarczyć im raport ESG. Dzięki temu zachowują swoją konkurencyjność na rynku.

Analizę przeprowadza się zgodnie z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (tzw. ESRS). W myśl tych wytycznych  firmy muszą ujawniać dane niefinansowe w obrębie 12 standardów przekrojowych i tematycznych. 

Informacje niefinansowe, w przeciwieństwie do tradycyjnych informacji finansowych, które są wyrażone na ogół w pieniądzach, nie mają swojego miernika pieniężnego. Wynika to z faktu, że nie wszystkie istotne aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa są możliwe do zmierzenia i wyrażenia w kwotach, np.  ryzyko gospodarcze, czy wpływ działalności na środowisko. Informacje te przybierają formę informacji niefinansowych – wynika z opracowania Izabeli Marszałek-Kotzu.

Standardy przekrojowe

Standardy przekrojowe, określone w ESRS, definiują ogólne zasady oraz szczegółowe wymagania w zakresie ujawniania informacji. Pierwszy z nich – ESSZR 1 – opisuje podstawowe zasady tworzenia raportów ESG, definiuje strukturę i pojęcia, które powinny być stosowane w procesie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Co istotne, nie zawiera wskaźników, ale wskazuje, jak używać reguł raportowania i organizować proces ujawniania danych. Standard ten jest obowiązkowy dla wszystkich organizacji objętych dyrektywą CSRD. Drugi wskaźnik – ESSZR 2 – zawiera zestaw obowiązkowych wskaźników (12 wymaganych ujawnień), które służą jako wytyczne przy tworzeniu raportów ESG. Wskaźniki te dotyczą takich obszarów jak: ogólne informacje o przedsiębiorstwie, model biznesowy i strategia, cele dotyczące zrównoważonego rozwoju, wdrożone polityki i procesy, rola i skład organów spółki w kontekście ESG, procedury należytej staranności, procesy identyfikacji istotnych obszarów i zarządzania ryzykiem oraz mierniki i wskaźniki efektywności.

Standardy tematyczne 

Obok standardów przekrojowych, przedsiębiorstwa muszą stosować również standardy tematyczne. Są one podzielone na trzy główne kategorie – środowisko (E), społeczeństwo (S) oraz ład korporacyjny (G). Przedsiębiorstwo wybiera, które standardy tematyczne zastosować, zgodnie z zasadą podwójnej istotności. Standardy te wymagają więc opisania, ale z różnym stopniem szczegółowości, zależnie od wpływu i znaczenia danego obszaru dla konkretnej organizacji. Jeśli na przykład firma uzna, że dany obszar, jak np. bioróżnorodność, nie jest dla niej istotny, może ograniczyć raportowanie w tym zakresie, ale musi jasno wykazać, w jaki sposób doszła do tego wniosku. 

Standardy tematyczne składają się łącznie z 10 standardów szczegółowych. 

_{Źródło: Dyrektywa CSRD – część III}

Technologia w zarządzaniu danymi niefinansowymi

Oprócz zakresu raportowanych aspektów, ważny jest również sposób prezentacji danych. Okazuje się, że na przykład w rozległej branży detalicznej mniej niż 20 proc. firm aktywnie korzysta z narzędzi do zarządzania danymi. To zdecydowanie obszar do poprawy biorąc pod uwagę stopień szczegółowości nowych ujawnień zgodnie ze standardami ESRS – wynika z raportu przygotowanego przez PWC:  Wyboista-droga-do-zrownowazonego-rozwoju.

_{Źródło: Wyboista-droga-do-zrownowazonego-rozwoju.pdf}

Przedsiębiorstwa, które gromadzą już dane niefinansowe, zadeklarowały korzystanie z systemów IT – zintegrowanych z innymi systemami lub takich, które umożliwiają automatyczne pobieranie danych z innych programów. Tylko 14 proc. firm wykorzystuje arkusze kalkulacyjne do gromadzenia danych . 

_{Źródło: Wyboista-droga-do-zrownowazonego-rozwoju.pdf}

Zgodnie z dyrektywą CSRD, dane niefinansowe muszą być prezentowane w ustandaryzowanym formacie cyfrowym, a konkretnie dostosowane do eXtensible Business Reporting Language (XBRL) – czyli do cyfrowego języka sprawozdawczości. Ujednolicenie prezentacji informacji w tym formacie, umożliwia łatwe porównywanie wyników osiąganych przez różne przedsiębiorstwa, a następnie ich weryfikację przez niezależnych audytorów, co zwiększa wiarygodność i transparentność raportów.

W gromadzeniu i analizie danych niefinansowych  pomóc mogą innowacyjne narzędzia, takie jak sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe. Pozwalają one na przewidywanie trendów i identyfikowanie ryzyk związanych ze zrównoważonym rozwojem, co jest szczególnie wartościowe dla firm, bo pozwala na wczesne reakcje. Niefinansowe raportowanie ESG, mimo że jest formalnym wymogiem, może być także narzędziem, które wspiera transformację organizacji w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Marta Kubacka

Dziennikarka, copywriterka, autorka książki „Gra na giełdzie. Podręcznik początkującego inwestora”, właścicielka firmy Pracownia Smart. Ukończyła studia ekonomiczne na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie oraz studia dziennikarskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się tekstach dotyczących branży nieruchomości, co zaowocowało licznymi publikacjami w ogólnopolskich serwisach i prasie. Jej pasja do pisania, solidne wykształcenie oraz bogate doświadczenie pozwoliły osiągnąć już wiele, ale wciąż ma apetyt na więcej. E-mail: m.kubacka@akademiaesg.pl

Napisz do nas