Jakie są skutki zmiany klimatu? Dramatyczne prognozy dla Polski i świata

Jakie są skutki zmiany klimatu? To pytanie nurtuje coraz więcej Polaków, zwłaszcza po wrześniowej powodzi z 2024 r., która kosztowała 13 miliardów złotych. Temperatura na Ziemi wzrosła już o 1,1°C w porównaniu z epoką przedprzemysłową, a w Polsce liczba dni z temperaturą powyżej 30°C zwiększyła się z 4 do 13 rocznie od lat siedemdziesiątych.

Z artykułu dowiesz się:

• Jak wzrost temperatury wpływa na środowisko naturalne w Polsce?
• Jakie są ekonomiczne koszty zjawisk ekstremalnych?
• Czy transformacja energetyczna może ograniczyć skutki zmian klimatu?

Skutki środowiskowe zmiany klimatu w Polsce

Wzrost temperatury globalnej to jeden z najbardziej widocznych skutków zmiany klimatu. Bez radykalnych działań temperatura może wzrosnąć o 1,5°C do 2030 r. i przekroczyć 4°C do 2100 r. To oznacza dramatyczne zmiany w ekosystemach i warunkach życia.

Topnienie lodowców i lodu morskiego postępuje w alarmującym tempie. Arktyka utraciła już ponad 2,5 miliona km² powierzchni lodu od lat osiemdziesiątych XX wieku. Prognozy wskazują, że do lat pięćdziesiątych obecnego stulecia może pozostać mniej niż 520 tysięcy km² wieloletniego lodu. Skutki tego procesu odczuwają nie tylko niedźwiedzie polarne, ale cała planeta przez podnoszący się poziom mórz. Podnoszenie się poziomu mórz to realne zagrożenie dla 900 milionów ludzi żyjących w strefach przybrzeżnych. Poziom mórz wzrósł już o 15-25 cm w latach 1901-2018, a do 2050 r. przewiduje się dodatkowy wzrost o 10-25 cm. Przy wysokich emisjach wzrost może sięgnąć nawet 60-100 cm do końca stulecia, co oznacza konieczność ewakuacji całych regionów nadmorskich.

Ekstremalne zjawiska pogodowe jako skutki zmiany klimatu

Fale upałów stają się coraz częstsze. Już przy wzroście temperatury o 1,5°C będą występować znacznie częściej, a przy 2°C ich częstotliwość może się podwoić. Powodzie i ekstremalne opady to kolejny dramatyczny skutek zmian klimatycznych. W Polsce w latach 1997-2012 wystąpiło 9 powodzi, które dotknęły blisko 370 tysięcy ludzi i spowodowały śmierć 113 osób. W latach 2001-2011 koszty zjawisk ekstremalnych wyniosły łącznie 56 miliardów złotych. Sama powódź z września 2024 r. pokazała, jak zrównoważony rozwój infrastruktury może ograniczyć straty.

Susze stanowią rosnące zagrożenie, szczególnie dla polskiego rolnictwa. Rolnicy obawiają się tego zjawiska jako głównego zagrożenia dla swoich upraw. Niedobory wody wpływają bezpośrednio na spadek plonów i destabilizację rynków rolnych, co pokazuje, jakie są skutki zmiany klimatu dla bezpieczeństwa żywnościowego kraju.

Ekonomiczne i społeczne skutki zmiany klimatu

Koszty ekonomiczne zmian klimatycznych są już dziś odczuwalne w Polsce. Prognozy wskazują, że do 2050 r. nasz kraj może tracić nawet 124 miliardy złotych rocznie, co stanowi 2,2 proc. PKB. W skali globalnej szacuje się, że świat będzie ponosić koszty około 38 bilionów dolarów rocznie do 2049 r., co oznacza średnio 19-proc. spadek dochodów na osobę.

Wpływ na zdrowie publiczne to jeden z najbardziej niepokojących skutków zmian klimatycznych. W Polsce podwoiła się liczba chorych na alergie w ostatnim dziesięcioleciu. Prognozuje się również, że do Polski może dotrzeć komar tygrysi, przenoszący choroby takie jak denga, czikunginia czy zika. Migracje klimatyczne stają się rzeczywistością już dziś. W 2020 r. liczba uchodźców klimatycznych wyniosła 30 milionów, a prognozy na 2050 r. mówią o 200 milionach przesiedleńców. To pokazuje, że skutki zmian klimatycznych wykraczają daleko poza kwestie środowiskowe.

Transformacja jako odpowiedź na skutki zmiany klimatu

Strategie biznesowe coraz częściej uwzględniają ESG jako odpowiedź na wyzwania klimatyczne. Firmy dostrzegają, że inwestycje w zielone technologie to nie tylko obowiązek etyczny, ale także ekonomiczna konieczność. Europejski zielony ład wspiera przedsiębiorstwa w tej transformacji, oferując konkretne narzędzia finansowania.

Adaptacja infrastruktury do zmian klimatycznych wymaga nowego podejścia do projektowania i budowy. Wzrost temperatur, intensywne opady i ekstremalne zjawiska pogodowe wymagają adaptacji przepisów budowlanych i nowych rozwiązań technicznych. To pokazuje, jak szeroko rozumiane są skutki zmiany klimatu — dotyczą każdego elementu naszego życia.

NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI

1. 1. Skutki zmiany klimatu są już odczuwalne w Polsce – od wzrostu liczby dni upałowych z 4 do 13 rocznie, przez dramatyczne powodzie kosztujące miliardy złotych, po rosnące zagrożenia zdrowotne.
   2. Koszty bezczynności przewyższają koszty działań klimatycznych – Polska może tracić do 124 miliardów złotych rocznie do 2050 r., podczas gdy transformacja energetyczna pokazuje pozytywne rezultaty.
   3. Transformacja energetyczna i strategie ESG oferują realną ścieżkę ograniczenia skutków – wzrost udziału OZE z 3 proc. do 27 proc. w ciągu dwóch dekad dowodzi, że ambitne cele są osiągalne przy odpowiednim wsparciu finansowym i politycznym.

Aleksandra Mrozek-Nowak

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG. E-mail: a.mrozek@akademiaesg.pl

Napisz do nas