W dobie intensywnej transformacji energetycznej, zmniejszania emisji w transporcie i realizacji celów neutralności klimatycznej, elektryfikacja kolei staje się jednym z kluczowych narzędzi dekarbonizacji systemu mobilności w Europie. Jako najbardziej energooszczędna i niskoemisyjna forma transportu lądowego, kolej – po odpowiednim unowocześnieniu – może odegrać strategiczną rolę w realizacji założeń Fit for 55, Agendy 2030, dyrektywy CSRD oraz strategii środowiskowych zgodnych z ramami ESG.
Elektryfikacja linii kolejowych oznacza przestawienie się z napędów dieslowskich na trakcję elektryczną zasilaną energią pochodzącą z OZE. To proces, który obejmuje nie tylko wymianę infrastruktury, ale również rozwój magazynów energii, modernizację taboru, integrację z siecią elektroenergetyczną oraz cyfryzację zarządzania ruchem.
Fit for 55: transport szynowy jako filar dekarbonizacji
Zgodnie z pakietem Fit for 55, sektor transportu ma odegrać istotną rolę w redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 roku. Kolej, jako środek transportu o najniższym śladzie węglowym per pasażerokilometr, jest promowana jako alternatywa dla transportu drogowego i lotniczego, szczególnie na krótkich i średnich dystansach.
Rozszerzenie systemu kolejowego, w tym pełna elektryfikacja linii regionalnych i towarowych, wpisuje się także w strategię UE dotyczącą modal shift – czyli przenoszenia przewozów pasażerskich i towarowych z dróg na tory. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie ruchu samochodowego, ograniczenie emisji z silników diesla oraz redukcja zanieczyszczenia powietrza w miastach i korytarzach transportowych.
CSRD i ESG: elektryfikacja jako element strategii środowiskowej
Dla firm sektora transportu, logistyki, przemysłu i infrastruktury kolejowej, elektryfikacja kolei to mierzalny komponent strategii ESG, który może być wykazany w raportach niefinansowych zgodnie z dyrektywą CSRD i standardami ESRS E1. Przejście na transport szynowy zasilany energią ze świadectwami pochodzenia OZE umożliwia realną redukcję emisji Scope 1 i Scope 3 – zarówno w działalności własnej, jak i w łańcuchach dostaw.
W raportach ESG można także wykazać inwestycje w rozwój zielonej infrastruktury, poprawę efektywności energetycznej przewozów, integrację kolei z multimodalnym systemem transportu, rozwój terminali przeładunkowych oraz zmniejszenie wykorzystania transportu drogowego w logistyce. W ten sposób kolej staje się narzędziem optymalizacji emisyjnej całej struktury operacyjnej.
Kolej na OZE i gospodarkę obiegu zamkniętego
Elektryfikacja kolei nie ogranicza się dziś jedynie do podłączenia trakcji do sieci elektroenergetycznej. Nowoczesne projekty zakładają integrację z odnawialnymi źródłami energii (OZE) – farmami fotowoltaicznymi, turbinami wiatrowymi czy biogazowniami rolniczymi – które mogą zasilać infrastrukturę kolejową w modelu społeczności energetycznych.
Dodatkowo, coraz częściej stosuje się technologie odzysku energii hamowania, systemy magazynowania oraz cyfrowe zarządzanie popytem energetycznym. Inwestycje w nowe stacje kolejowe, linie i tabor mogą być realizowane zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ), wykorzystując surowce z recyklingu, materiały o niskim śladzie węglowym i technologie ograniczające zużycie zasobów.
Społeczny wymiar elektryfikacji: zrównoważona dostępność
Elektryfikacja kolei to nie tylko zmiana technologii – to również zwiększenie dostępności transportu niskoemisyjnegodla mieszkańców regionów wykluczonych komunikacyjnie. Inwestycje w linie lokalne, modernizację przystanków i intermodalne węzły transportowe mogą stać się elementem sprawiedliwej transformacji, poprawiając mobilność, zatrudnienie i integrację przestrzenną – zgodnie z celami społecznymi ESG oraz zielonymi zamówieniami publicznymi.
Ponadto, modernizacja kolei sprzyja ograniczeniu emisji hałasu, drgań i zanieczyszczeń w centrach miast, co przekłada się na poprawę jakości życia i zdrowia publicznego. W połączeniu z rozwojem elektromobilności i zielonego budownictwa, kolej tworzy szkielet zrównoważonych miast i regionów.
Elektryfikacja kolei – tor do neutralności klimatycznej
Elektryfikacja kolei to nie tylko modernizacja systemu transportu – to kluczowy krok w budowie gospodarki niskoemisyjnej, zintegrowanej z systemami OZE, cyfrową infrastrukturą i wymaganiami ESG. Jest dowodem na to, że dekarbonizacja może iść w parze z dostępnością, efektywnością i rozwojem regionalnym. W dobie obowiązkowej sprawozdawczości CSRD, inwestycje w zieloną kolej stają się nie tylko konieczne – stają się opłacalne, mierzalne i certyfikowalne.
