Kwiaty, drogi alkohol, voucher do spa, a może zegarek? Granica między niewinnym podarunkiem a korupcją bywa cienka – to intencje obdarowującego decydują, czy prezent narusza zasady uczciwego działania. Dlatego firmy, chcąc przeciwdziałać nieetycznym sytuacjom, powinny wdrażać jasne procedury, edukować pracowników i dbać o transparentność na każdym etapie współpracy.
Z artykułu dowiesz się:
- Dlaczego walka z korupcją jest istotna dla odpowiedzialnego zarządzania?
- Kiedy prezent przestaje być gestem wdzięczności, a staje się łapówką?
- Jak skutecznie wdrożyć plan antykorupcyjny w firmie?
Okres świąteczny to czas, gdy firmy chętnie organizują wigilie pracownicze i wymieniają się upominkami z partnerami biznesowymi. Symboliczne prezenty, jak słodycze, są naturalnym wyrazem wdzięczności za współpracę. Jednak wręczenie prezentu o zbyt wysokiej wartości może rodzić wątpliwości co do intencji i budzić podejrzenia o próbę wywierania wpływu.
Korupcja osłabia rynek
Korupcja jest zjawiskiem, które szkodzi nie tylko organizacjom, ale również gospodarce jako całości. Nadużycia tego rodzaju prowadzą nie tylko do nieuczciwej konkurencji i utraty zaufania wśród partnerów biznesowych ale także do osłabienia rynku, gdy na przykład ważne przetargi wygrywają firmy, które wręczyły łapówkę decydentom. W efekcie realizację zleceń otrzymują podmioty, które oferują niższą jakość usług lub produktów.
Polska ma w tym obszarze sporo do nadrobienia – w 2023 r. w raporcie Transparency International badającym poziom korupcji wśród różnych krajów, osiągnęła najgorszy wynik od dekady i zajęła 47. miejsce na 180 krajów. Dane te dotyczą głównie sektora publicznego, gdzie korupcja objawia się np. w odstąpieniu urzędnika od swoich obowiązków w zamian za drogi prezent czy przyjęciu łapówki przez funkcjonariusza policji. Z kolei korupcja gospodarcza dotyczy nadużyć w sektorze prywatnym, gdzie nieetyczne działania często przybierają bardziej subtelne formy. W kontekście standardów ESG przeciwdziałanie korupcji stanowi istotny element obszaru G, czyli ładu korporacyjnego.
Wartość, intencje i czas wręczenia mają znaczenie
Wręczanie prezentów jest zakorzenione w polskiej kulturze, jednak w relacjach biznesowych nie zawsze odbywa się w sposób etyczny i legalny. Zgodnie z art. 296a Kodeksu karnego, korupcja gospodarcza polega na przyjęciu przez osobę pełniącą funkcję kierowniczą korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za działanie lub zaniechanie na szkodę interesu organizacji.
Podarunek nie może więc być formą zapłaty ani obietnicy przyszłych działań – dlatego istotny jest czas kiedy zostanie wręczony. Jeśli partner biznesowy wręcza w trakcie negocjacji voucher na luksusowy wyjazd, trudno mówić o niewinnym geście. W takich przypadkach granica między podziękowaniem a naciskiem zostaje wyraźnie przekroczona. Przykładem akceptowalnego gestu jest natomiast podarunek wręczony po zakończeniu współpracy – drobny upominek, taki jak czekoladki czy firmowy notes – to naturalny i niesugerujący niczego więcej wyraz wdzięczności.
Wartość prezentu również odgrywa istotną rolę. Przyjmuje się, że w relacjach biznesowych upominki o wartości do 100 zł nie budzą wątpliwości. Tymczasem wręczenie kosztownego trunku, czy najnowszego modelu smartfona może być już uznane za próbę „kupienia” przychylności drugiej strony.
Ostatecznie to intencje decydują o charakterze podarunku. Szczere podziękowanie za dotychczasową współpracę, bez żadnych ukrytych oczekiwań, mieści się w granicach etyki. Problem pojawia się wtedy, gdy prezent, choćby niejawnie, sugeruje przyszłe korzyści lub próbuje wpłynąć na decyzję odbiorcy. Takie sytuacje mogą naruszać zasady uczciwego biznesu, prowadząc do utraty zaufania i konsekwencji dla wzajemnych relacji.
Przeciwdziałanie korupcji – co firmy mogą zrobić?
Korupcja gospodarcza to poważne przestępstwo, które niesie za sobą surowe konsekwencje prawne i finansowe. Zgodnie z art. 296a Kodeksu karnego, za przyjęcie lub wręczenie korzyści majątkowej lub osobistej grozi kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. W przypadkach, gdy nielegalne działanie prowadzi do znacznych strat, kara ta może wzrosnąć nawet do 8 lat więzienia. Firmy narażone są dodatkowo na utratę reputacji, osłabienie relacji z partnerami biznesowymi oraz wysokie straty finansowe.
Aby skutecznie przeciwdziałać sytuacjom, w których niewinne z pozoru gesty mogą przerodzić się w nadużycia, organizacje powinny wdrożyć rozwiązania, które zbudują bezpieczne i transparentne środowisko pracy.
Pierwszym krokiem jest stworzenie polityki antykorupcyjnej, czyli jasnych procedur regulujących relacje z partnerami biznesowymi oraz zasady przyjmowania i wręczania podarunków. Każdy pracownik powinien wiedzieć, co jest akceptowalne, a co może budzić podejrzenia.
Równie ważna jest edukacja i szkolenia pracowników. Regularne kursy z zakresu etyki biznesowej i odpowiedzialnych zachowań pomagają budować świadomość ryzyka oraz uczą, jak postępować w sytuacjach dwuznacznych.
Kolejnym elementem jest wewnętrzna kontrola i audyty, które pozwalają monitorować działania firmy i na wczesnym etapie wykrywać nieprawidłowości. Kontrole te nie tylko zwiększają przejrzystość, ale również pokazują, że firma traktuje kwestie etyczne poważnie. Stanowcze działania wobec nieprawidłowości oraz nagradzanie etycznych postaw budują zaś zaufanie wśród pracowników i partnerów.
Nieodłącznym narzędziem są także bezpieczne kanały zgłaszania nieprawidłowości. Pracownicy muszą czuć, że mogą w sposób poufny i bez obaw o konsekwencje zgłosić wszelkie podejrzane działania. Ochrona sygnalistów, czyli osób informujących o nieprawidłowościach, jest fundamentem skutecznego przeciwdziałania korupcji w ramach ładu korporacyjnego ESG.
Jasno określone zasady strategii antykorupcyjnej pomagają budować uczciwe i przejrzyste relacje biznesowe. To fundament stabilnej firmy, która działa odpowiedzialnie i w zgodzie z zasadami ESG.
Jeśli wiadomość nie dotarła, prosimy o sprawdzenie folderu ze spamem.
W razie jakichkolwiek problemów zachęcamy do kontaktu na adres e-mail: kontakt@akademiaesg.pl
